σιωπητήριο ιδεών του φιλελεύθερου χώρου. Οι νικητές του εμφυλίου έχουν χάσει τη μάχη των ιδεών. Σταδιακά, αργά, μεθοδικά, η ελληνική κοινωνία μπολιάστηκε από σοσιαλίζουσες ιδέες.
Έννοιες όπως η επιχειρηματικότητα, ο πατριωτισμός, η προσπάθεια για κοινωνική ανάδειξη, κατάντησαν να αποτελούν ένα σύνολο ιδεών το οποίο όποιος υπερασπίζεται, πρέπει ταυτόχρονα να απολογείται. Φτάσαμε, μάλιστα, στο σημείο, ένα τμήμα του φιλελεύθερου χώρου να αυτοαποκαλείται «πεφωτισμένο» ρίχνοντας, ουσιαστικά, στη βορά το υπόλοιπο που με τον τρόπο αυτό γινόταν έμμεσα «αναχρονιστικό».
Ποιοι είναι όμως οι λόγοι που επέβαλαν αυτό το σιωπητήριο;
Πρώτος και κύριος, κατά τη γνώμη μου, είναι το γεγονός ότι όποτε η λεγόμενη φιλελεύθερη παράταξη κλήθηκε να κυβερνήσει, το έκανε με τρόπο με τον οποίο στην ουσία φαινόταν να δίνει άλλοθι στις αντίθετες απόψεις. Δεν κυβέρνησε, δηλαδή, σύμφωνα με τις ιδέες της.
Δεύτερος, είναι η άλωση του χώρου του πολιτισμού από την Αριστερά. Μια άλωση η οποία, παρά τα αντίθετα παραδείγματα ανθρώπων όπως είναι ο Ελύτης, ο Τσάτσος και ο Σεφέρης, διέδωσε με ολοκληρωτικό τρόπο τις σοσιαλίζουσες ιδέες, χωρίς να υπάρχουν αναχώματα από την άλλη πλευρά.
Τρίτος λόγος θεωρώ πως είναι ότι οι σοσιαλιστικές ιδέες στηρίζονται στον ουμανισμό. Όταν τις συζητούμε, κανείς πιθανώς, να μην έχει αντίθετη άποψη. Το πρόβλημα όμως είναι ότι πάσχουν στην εφαρμογή.
Τέταρτος λόγος είναι ότι αφήσαμε την υπεράσπιση των λεγόμενων φιλελεύθερων ιδεών σε ανθρώπους που δεν είχαν ιδεολογικό υπόβαθρο. Μιλούσαν για πατριωτισμό, θρησκεία και οικογένεια άνθρωποι χωρίς ιδιαίτερη κουλτούρα, οι οποίοι δεν μπορούσαν να σταθούν απέναντι από τους εκπροσώπους των αντίθετων απόψεων που είχαν και ιδεολογικό υπόβαθρο και κουλτούρα. Με λίγα λόγια όποιοι μπορούσαν να σταθούν ιδεολογικά απέναντι σε αυτήν τη λαίλαπα, δεν είχαν τα κότσια. Όποιοι όμως τα είχαν, κατέφευγαν σε λαϊκισμούς, σε φωνασκίες και έχασαν τη μάχη.
Όπως είπε ο Γκράμσι, οι πολιτικές μάχες κερδίζονται πρώτα στο επίπεδο των ιδεών. Δεν δώσαμε ιδεολογικές μάχες λοιπόν, άρα χάσαμε και σε πολιτικό επίπεδο.
Σήμερα, όμως, που κατέρρευσε το μοντέλο το οποίο δημιουργήθηκε όλα αυτά τα χρόνια, και κυρίως μετά το 1981, ήρθε η ώρα οι φιλελεύθερες ιδέες να περάσουν στην ιδεολογική επίθεση.
Τι είναι όμως πατριωτισμός;
Για εμένα δεν είναι απλώς μια ανιδιοτελής αγάπη για την πατρίδα. Πατριωτισμός είναι η αίσθηση του ανήκειν, μέσω κοινών παραδοσιακών στοιχείων, σε έναν τόπο. Είναι μια συλλογικότητα. Αυτή η άποψη έρχεται σε αντίθεση με καινούργιες απόψεις για τον πατριωτισμό οι οποίες θεωρούν ότι πατριώτες είναι όσοι ζουν σε ένα συγκεκριμένο χώρο και έχουν τις ίδιες απόψεις για τη Δημοκρατία και την ελευθερία. Ο δεύτερος είναι ο Συνταγματικός πατριωτισμός και δεν έχει καμία σχέση με τον πατριωτισμό που εννοώ εγώ και είναι μια έννοια από την οποία προέρχονται απόψεις που δημιούργησαν το σημερινό μεταναστευτικό νόμο. Το λέω αυτό γιατί το πρόβλημα του μεταναστευτικού νόμου είναι βαθιά πολιτικό. Δεν έχει να κάνει με ένα νόμο ο οποίος επιτρέπει να έρχονται άνθρωποι με πολλά οικονομικά προβλήματα από άλλες χώρες, αλλά αλλάζει την έννοια του Έλληνα. Δεν υπάρχει συλλογικότητα, όπως θα έλεγε και ο καθηγητής Χρήστος Γιανναράς. Ο Σύγχρονος Πατριωτισμός, λοιπόν, δεν μπορεί να είναι ο Συνταγματικός τον οποίο προανέφερα.
Ταυτόχρονα, το δίπολο έχει εξελιχθεί σε πατριωτισμός-κοσμοπολιτισμός.
Πιστεύω ότι ο πατριωτισμός είναι ελληνοκεντρικός. Ας τον απενοχοποιήσουμε από τον τρόπο με τον οποίο τον χρησιμοποιούσαμε στο παρελθόν. Οι κοσμοπολίτες, σήμερα, είναι άνθρωποι που έχουν υπερεθνικά συμφέροντα. Δεν έχει να κάνει με τον αν κάποιος είναι κοσμογυρισμένος. Είναι οι άνθρωποι οι οποίοι χρησιμοποιούν την ισχύ στο εσωτερικό για να υπερισχύσουν στο εξωτερικό και σιγά-σιγά αποκόπτονται από τις ρίζες τους.
Κάπως έτσι έχουμε και κάποιους διαχωρισμούς στις ημέρες μας, μέσα στην κρίση, για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να λειτουργήσουμε. Έχοντας υπόψη μας και αυτό το δίπολο, σύγχρονος πατριωτισμός και κοσμοπολιτισμός, πρέπει να λειτουργήσουμε με έναν ελληνοκεντρικό τρόπο που θα αντιλαμβάνεται την παγκοσμιοποίηση και θα δίνει τις εθνικές μάχες σε οικονομικό επίπεδο.
Με αφορμή το δίπολο αυτό, επίσης, πρέπει να δούμε και θέματα όπως η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Είναι διαφορετικό να θέλουμε να τη θεσπίσουμε και διαφορετικό, στο πλαίσιο ενός υποχωρητικού κοσμοπολιτισμού, να μην τη θεσπίζουμε. Η Ελλάδα μπορεί να αναπτυχθεί και μέσα από τον φυσικό της πλούτο.
Βέβαια, εφόσον αναφερθήκαμε στον επιχειρηματικό κοσμοπολιτισμό, είμαστε αναγκασμένοι να μιλήσουμε και για επιχειρηματικότητα χωρίς διαπλοκή. Προφανώς είμαστε υποχρεωμένοι να μιλήσουμε για σεβασμό στους θεσμούς. Δεν μπορούμε να αναπτυχθούμε χωρίς το σύγχρονο πατριωτισμό ο οποίος θα έχει ως προμετωπίδα το σεβασμό στους θεσμούς.
Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, αποτελεί πρόταγμα και εντάσσεται στον οικονομικό πατριωτισμό.
Κλείνοντας θα επισημάνω πως με τον τρόπο που διαμορφώνεται σήμερα το πολιτικό σκηνικό, η μάχη ανάμεσα στα κόμματα του αστικού χώρου θα δοθεί με άξονα το δίλημμα για το ποιο θα εκπροσωπήσει καλύτερα ένα δίδυμο το οποίο θα έχει στον ένα πόλο την ελληνοκεντρικότητα μέσα στην παγκοσμιοποίηση και στον άλλον την επιχειρηματικότητα.
Και τα δυο μπορούν να υπάρχουν.
Η εποχή του κρατισμού, αλλά και η εποχή που είχαμε την άποψη ότι όλα μπορούν να έρθουν από έξω χωρίς να μας αφορούν ή ότι αν εκχωρήσουμε σε υπερεθνικά συμβούλια τα δικά μας τοπικά συμφέροντα όλα θα γινόταν καλύτερα, έχει περάσει ανεπιστρεπτί.
* Ο Στράτος Σιμόπουλος είναι ηλεκτρολόγος μηχανικός και μέλος της Πολιτικής Επιτροπής της ΝΔ.
(stra_sim@otenet.gr).
Περισσότερα άρθρα και απόψεις του μπορείτε να διαβάσετε στο blog:
http://www.efsimopoulos.gr/.
.jpg)
.png)
.jpg)
