Του Μάρκου Μπόλαρη
Βουλευτή ΠΑΣΟΚ Ν. Σερρών
Υπάρχει μια διάχυτη αντίληψη μεταξύ των ιστορικών που υποστηρίζει πως η μικρή σκηνή της καθημερινής ζωής συνδέεται με τη μεγάλη σκηνή της ιστορίας. Το διάσπαρτο πραγματολογικό υλικό και οι μαρτυρίες μιας εποχής που αφορούν τον μικρόκοσμο μιας τοπικής κοινωνίας, ενώ..
φωτίζουν την ιστορική έρευνα και συμβάλλουν στην εθνική αυτογνωσία, δεν έτυχαν, για μεγάλο διάστημα, συστηματικής αναγνώρισης και προσοχής στη χώρα μας. Τη θέση αυτή επιβεβαιώνει και το αρχειακό υλικό που συμπτωματικά έφθασε στα χέρια του Βασίλη Γιαννογλούδη. Η έκδοση του υλικού που διασώθηκε αποδεικνύει το έμπρακτο ενδιαφέρον του συγγραφέα – επιμελητή για την τοπική ιστορία. Αναγνώρισε την αξία του αρχειακού υλικού που του εμπιστεύθηκε συγγενής του και με την εμβρίθεια του ιστοριοδίφη το επεξεργάσθηκε για να το εκδώσει με κριτικές επισημάνσεις και πληροφορίες που οριοθετούν το ιστορικό περικείμενο και διευκολύνουν στην κατανόηση των τεκμηρίων. Τα έγγραφα και η αλληλογραφία μεταξύ δημόσιων υπηρεσιών και της Κοινότητας Σκουτάρεως Σερρών αναφέρονται σε μια πολυτάραχη, αλλά εξόχως ενδιαφέρουσα, περίοδο όχι μόνο της τοπικής ιστορίας των Σερρών, αλλά και της χώρας. Καλύπτουν χρονικά το διάστημα Οκτωβρίου 1944 – Μαρτίου 1945. Το αρχειακό υλικό αφορά έγγραφα υπηρεσιών της Διοίκησης, τόσο κατά την άσκηση από την μετακατοχική Κυβέρνηση, όσο και κατά την περίοδο της Διοικητικής Επιτροπής που συγκροτήθηκε από το Ε.Α.Μ.. Πρόκειται για πολύτιμη πηγή πληροφοριών που πρώτη φορά δημοσιοποιείται. Ιδιαίτερα αποκαλυπτικά είναι τα έγγραφα ως προς τη διαχείριση των διοικητικών και κοινωνικών υποθέσεων που καλούνταν η Επιτροπή να αντιμετωπίσει.
Ενταγμένα τα τεκμήρια αυτά σε μια σφαιρική ιστορική προσέγγιση της επίμαχης περιόδου θα εμπλουτίσουν αναμφίβολα με πρωτογενείς πηγές τις συναφείς μελέτες και θα οδηγήσουν ενδεχομένως σε επανεκτιμήσεις την ιστορική έρευνα. Το βιβλίο Σερραϊκά Κρατικά Έγγραφα περιόδου κυριαρχίας του ΕΑΜ, θα καταστήσει πιο ευκρινή γεγονότα που εξακολουθούν να αποτελούν σημείο αντιλεγόμενο, όχι μόνον για τους ειδικούς αλλά και για τους πολίτες. Κίνητρα, δράσεις και πεποιθήσεις αναδεικνύονται στη συνάφειά τους με τις μορφές πολιτικής και διοικητικής οργάνωσης της τοπικής κοινωνίας, αλλά και τη γενικότερη ιδεολογικο-κοινωνική προσέγγιση της εποχής. Η μελέτη των καταστάσεων της πραγματικής ζωής, της καθημερινότητας, είναι συχνά πολυτιμότερη από επιστημονικά πρότυπα που βασίζονται στην εξέταση εικονικών καταστάσεων και συντίθενται από επιλεγμένες παραμέτρους που, ceteris paribus, εφαρμόζονται στην ιστορική έρευνα.
Η έκδοση του Βασίλη Γιαννογλούδη προβάλλει τις διάφορες πτυχές της ιστορικής εργασίας, όπως συλλογή, ανάλυση και αξιολόγηση της προφάνειας των τεκμηρίων. Μας δίνει τη δυνατότητα επιπλέον να εκτιμήσουμε το ευρύ πεδίο που μπορεί, εν δυνάμει, να αποτελέσει το πρωτογενές υλικό για να ανασυνθέσουμε τις ψηφίδες της τοπικής και κατ’ επέκταση της εθνικής μας ιστορίας. Κινούμενος στην καταστατική θεώρηση των ιστορικών της Σχολής των Annales προσβλέπει ενδιάθετα να μετατρέψει την ιστορία σε εργαλείο ειρήνης. Η χρήση των γραπτών πηγών και των δημόσιων αρχείων μπορεί να καταστήσει, σε ορισμένες περιπτώσεις, το παρελθόν σε πηγή έμπνευσης για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του παρόντος.
Εκτός από την επιστημονική χρησιμότητα της έκδοσης, σημαντική είναι και η διδακτική της, καθώς αναδεικνύει άγνωστα τεκμήρια της ιστορίας ενός τόπου οικείου για μας. Η εργασία αυτή είναι αδιάψευστος μάρτυρας της αγάπης του συγγραφέα για τον τόπο και ενός παρελθόντος που εξακολουθεί να στοιχειώνει το παρόν. Η μελέτη του βιβλίου συνιστά μια μικρή, αλλά πολύτιμη, συμβολή τόσο στην έρευνα των πηγών της νεότερης ιστορίας, όσο και στη διαμόρφωση ενός αυθεντικού κριτηρίου εκτίμησης των γεγονότων που ταλάνισαν τη χώρα για μισό περίπου αιώνα.
