Γράφει ο Σπύρος Λίτσας*
Το ιδεολόγημα του μακεδονισμού που διαπερνά το κράτος των Σκοπίων λειτουργεί βλαπτικά πρωτίστως για το ίδιο. Ο υπερφίαλος σοβινισμός της κυβέρνησης Γκρούεφσκι οδηγεί στη μετατροπή της πρωτεύουσας του κράτους σε βαλκανική Ντίσνεϊλαντ, προκαλώντας θυμηδία στον....
επισκέπτη.
Η διακωμώδηση της προσπάθειας αυτής αποτυπώνεται σε πρόσφατο τεύχος του έγκυρου «Economist» με ειρωνικές περιγραφές για τις «ιστορικές ανησυχίες» της κυβέρνησης Γκρούεφσκι.
Η ανέγερση ενός αγάλματος τεραστίων διαστάσεων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, το εξίσου γιγαντιαίων διαστάσεων άγαλμα του Φίλιππου Β’ της Μακεδονίας, του βασιλιά των Βουλγάρων Σαμουήλ και της Μητέρας Τερέζας στο εσωτερικό των γειτονιών της αλβανόφωνης μειονότητας, μια και η καταγωγή αυτής της σημαντικής προσωπικότητας ήταν αλβανική, αναδεικνύουν την κεντρική γραμμή πλεύσης του πρωθυπουργού Γκρούεφσκι -«βάλτε τώρα που γυρίζει»- αποτυπώνουν τον ιστορικό και πολιτικό οπορτουνισμό της κυβέρνησής του και του ιδίου προσωπικά.
Ο Νίκολα Γκρουέφσκι έχει κερδίσει επάξια, αλλά με τα λεφτά του φορολογούμενου πολίτη, μια περίοπτη θέση στο παλκοσένικο της διεθνούς ιλαρότητας. Όμως το ουσιαστικό ζήτημα που προκαλεί ο υπερφίαλος σοβινισμός του Γκρούεφσκι δεν είναι ασφαλώς ο μακεδονισμός.
Ο μακεδονισμός είναι αρχαιότερος του σημερινού πολιτικού σχήματος στα Σκόπια. Αποτελεί ένα παρωχημένο αλλά και πλήρως απαξιωμένο όχημα ιδεολογηματικού εισοδισμού στις πολιτικές συνθήκες που αναπτύσσονται στο εσωτερικό της Μακεδονίας υπό οθωμανική κτήση όταν πλέον η Υψηλή Πύλη αδυνατεί να ελέγξει τις εξελίξεις στην περιοχή.
Αποτελεί σημείο άξιο αναφοράς ότι ακόμη και οι πλέον φανατικοί της ανορθολογικής αυτής θεωρίας στις ιδιωτικές τους συζητήσεις αντιλαμβάνονται ότι επιδιώκουν να σκαρώσουν μια μεγάλη φάρσα απέναντι στην Ιστορία και τη λογική.
Το πραγματικό ζήτημα που προκύπτει από τον μακεδονισμό είναι η ακύρωση όλων των στοιχείων και δεδομένων που θα βοηθούσαν το κράτος των Σκοπίων να παραμείνει ενωμένο, να αναπτύξει ένα σταθερό αστικό δημοκρατικό θεσμικό πλαίσιο συμβάλλοντας δημιουργικά στη σταθερότητα και την ανάπτυξη της περιοχής. Δυστυχώς, η ίδια η κυβέρνηση Γκρούεφσκι με τις έμμονες της έχει ανοίξει το κουτί της Πανδώρας και από μέσα πετάγονται όλα αυτά τα «δαιμόνια» που είναι ικανά να παράγουν διαρκείς συστημικές αναταράξεις.
Η Ελλάδα αποτέλεσε στο πρόσφατο παρελθόν και μπορεί να αποτελέσει το σημαντικότερο στήριγμα των Σκοπίων στο μέλλον. Αντ’ αυτού, η σημερινή αλλοπρόσαλλη στάση του γειτονικού κράτους αφήνεται σε μια μοναχική και εσωστρεφή πορεία που εμμένει στη χάλκευση της Ιστορίας προσφέροντας τα κατάλληλα προσχήματα για την περαιτέρω ενίσχυση των αποσχιστικών τάσεων των αλβανοφώνων.
Το μόνο που δεν χρειάζεται, ιδιαιτέρως τη στιγμή αυτή, η ΝΑ Ευρώπη είναι μια σπίθα που θα προκαλέσει εκρηκτικές αλυσιδωτές αντιδράσεις. Η κυβέρνηση Γκρούεφσκι δεν αντιλαμβάνεται τον πραγματικό κίνδυνο για τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή, επιδιώκοντας να οικοδομήσει μια εθνική ταυτότητα πάνω σε χονδροειδείς ιστορικές χαλκεύσεις, αντιπάθεια προς τους γείτονες και έναν επικίνδυνο αλλά και ψευδεπίγραφο αλυτρωτισμό που στοχεύει κυρίως την Ελλάδα. Κι ενώ ασφαλώς η Ελλάδα δεν κινδυνεύει από τον σκοπιανό σοβινισμό, η σταθερότητα της ΝΑ Ευρώπης μπορεί να πληγεί λόγω των χειρισμών ενός κλασικού Βαλκάνιου πολιτικού όπως ο Γκρούεφσκι που πειραματίζεται έχοντας ολική άγνοια των κανόνων και των παγίδων του διεθνούς παιγνίου.
Όπως λέω και στους φοιτητές μου, η διεθνής πολιτική δεν ευνοεί τις προβλέψεις. Αν αποτολμούσα όμως μία, αυτή θα ήταν ότι ο Γκρούεφσκι δεν θα γίνει ποτέ άγαλμα σε καμία πλατεία, έστω και σε κάποια απόμερη γωνιά στη σκοπιανή πρωτεύουσα. Ξεχωριστό κεφάλαιο κακής εφαρμογής των θεωριών ηγεσίας σίγουρα. Άγαλμα όμως ποτέ!
*Επ.Καθηγητής, τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
