O Γυμναστικός Σύλλογος Μακαμπή, είναι Ελληνικός αθλητικός σύλλογος της Εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης. Είναι μαζί με την Μακαμπή Αθηνών οι ...
μοναδικοί αθλητικοί σύλλογοι των Ελλήνων Εβραίων που συνεχίζει να λειτουργεί έως σήμερα.
Το τμήμα πυγμαχίας ιδρύθηκε το 1935 και ανέδειξε μεγάλους πυγμάχους. Μεγάλοι αθλητές ο Ντίνος Ουζιέλ μέλος της εθνικής ομάδας, ο Ιακώβ Ραζόν, ο Σολομόν Αρούχ όπου η ζωή του έχει γυριστεί και κινηματογραφική ταινία.
Ο Ντάνιελ Ουζιέλ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 22/12/1916. Ξεχώρισε από μικρός για τις επιδόσεις του στον στίβο ως αθλητής της Μακαμπή με διακρίσεις στο άλμα εις ύψος. Η καταξίωση όμως ήρθε από το άθλημα της πυγμαχίας. Αγωνιζόταν στην κατηγορία των μεσαίων βαρών και ήταν επί σειρά ετών αήττητος. Λίγο πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο προπονούσε -σύμφωνα με ντοκουμέντα της εποχής- την ομάδα του Αρη κάθε Τετάρτη και Σάββατο στο Χαριλάου. Το 1942 εκτοπίστηκε στο στρατόπεδο της περιοχής Χιρς (το πρώτο γκέτο της πόλης).
.jpg) |
| Ο Ντίνος Ουζιέλ |
Ο Ουζιέλ δεν άντεξε τις συνθήκες κράτησης. Πήδηξε από ένα όχημα και τραυμάτισε θανάσιμα με τη γροθιά του έναν Γερμανό φρουρό. Διέφυγε για την Αθήνα και στη συνέχεια πήρε τον δρόμο για το βουνό, καθώς εντάχθηκε στις τάξεις της Εθνικής Αντίστασης.
Μετά την απελευθέρωση επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη. Το Μάιο του 1945 ήταν σημαιοφόρος του ΓΣ Μακαμπή στους πρώτους μεταπολεμικούς αγώνες και το 1946 συμπεριλήφθηκε στην εθνική ομάδα της Ελλάδας. Εφυγε από τη ζωή το 1983. (.)
< Ιακώβ Ραζόν , (Jacko Razon - "The Little Joe Louis"), 1939
«Έλαβα την αθλητική παιδεία μου χάρις στην ομάδα Μακαμπή Θεσσαλονίκης που τότε ήταν παγκοσμίως γνωστή. Μαθαίναμε ποδόσφαιρο, πυγμαχία και άλλα αθλήματα. Ο προπονητής μου στην πυγμαχία ήταν ο Ντίνο Ουζιέλ και η ομάδα μας από τις πιο ξακουστές στην Ελλάδα. Το 1937 ανακηρύχθηκα πρωταθλητής μεσαίων βαρών και ο Ντίνο Ουζιέλ ημι-βαρέων βαρών», μας διηγείται ο Ιακώβ Ραζόν, επιζών του Ολοκαυτώματος. (.)
Ο Ιακώβ Ραζόν γεννήθηκε το 1923 στη Θεσσαλονίκη. Σε ηλικία 25 ετών (έχοντας συμμετοχές σε δεκάδες αγώνες πυγμαχίας με σημαντικές επιτυχίες) εκτοπίστηκε με την οικογένειά του στο Αουσβιτς. Πολλά χρόνια μετά διηγήθηκε τις πρώτες στιγμές του στο στρατόπεδο συγκέντρωσης:
"Οταν φτάσαμε στο Αουσβιτς αμέσως κατάλαβα τι τρέχει. Εγώ είπα ''την έβαψα'', ένας από τους ''κάπος'' (κρατούμενοι με αρμοδιότητες φρουράς) με χτύπησε και αμέσως ανταπέδωσα το χτύπημα. Με ρώτησαν αν είμαι πυγμάχος. Απάντησα ''ναι''. Την επόμενη μέρα είχαν οργανώσει ματς για μένα με αντίπαλο έναν τύπο από την Πολωνία. Τον έριξα κάτω με νοκ άουτ στον τρίτο γύρο".
Κάθε Κυριακή πυγμαχούσαν με άλλους συγκρατούμενους προκειμένου να απολαμβάνουν τους αγώνες τα SS και με τα στοιχήματα να πέφτουν βροχή. Ο Ραζόν πέτυχε περισσότερες από 120 νίκες στο Αουσβιτς και κάπως έτσι κατάφερε να επιζήσει σε αντίθεση με την υπόλοιπη οικογένειά του. Το 1946 μετακόμισε μόνιμα στο Ισραήλ.
Η ζωή του γεννημένου στη Θεσσαλονίκη το 1923 Σολομόν Αρούχ έγινε ταινία, η οποία προβλήθηκε το 1989 με τίτλο "Ο θρίαμβος του πνεύματος". * Επρόκειτο για αμερικανική παραγωγή με πρωταγωνιστή τον Willem Dafoe. Ο Αρούχ ήταν μεταξύ άλλων και μέλος της πυγμαχικής ομάδας των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Εκτοπίστηκε μαζί με την οικογένειά του στις 15 Μαΐου του 1943.
"Η οικογένειά μου κι εγώ φτάσαμε στο Αουσβιτς στις 6 το απόγευμα. Ήμουν όρθιος όλη τη νύχτα μέχρι την επόμενη μέρα. Οι Ναζί μας καθάρισαν με νερό, μας απολύμαναν, ξύρισαν τα κεφάλια μας και έβαλαν αριθμούς στους βραχίονές μας . Αργότερα ο διοικητής ρώτησε αν κάποιος από εμάς ξέρει να πυγμαχεί. Εγώ σήκωσα το χέρι. Δεν με πίστεψε. Σχημάτισε με ένα ραβδί έναν κύκλο. Έφεραν έναν άλλο Εβραίο. Μου είπε ''αυτό είναι το ρινγκ''. Τον κέρδισα και αμέσως μετά έφεραν έναν σωματώδη κρατούμενο από την Τσεχοσλοβακία. Τον κέρδισα κι αυτόν.
Κάθε Σάββατο και Τετάρτη σε μια αποθήκη, γεμάτη από καπνό από τα τσιγάρα Γερμανών στρατιωτικών και αξιωματικών, έπαιζα σε αγώνες. Ο νικητής κέρδιζε ένα καρβέλι ψωμί και ένα πιάτο σούπα. Πολλές φορές ο ηττημένος είτε πήγαινε στο απόσπασμα είτε οδηγούνταν στον θάλαμο αερίων" διηγείται ο Αρούχ.
Μέχρι τον Ιανουάριο του 1945, όταν και απελευθερώθηκε το Αουσβιτς, υπολόγισε πως είχε περί της 208 νίκες νοκ άουτ. Ο πατέρας και ο αδελφός του βρήκαν φρικτό θάνατο στους θαλάμους αερίων. Ο ίδιος αποφάσισε να συνεχίσει τη ζωή του στην Παλαιστίνη. Έφυγε από τη ζωή στις 26 Απριλίου του 2009.
* Για τις ανάγκες της ταινίας ο Αρούχ ξαναεπέστρεψε στο Άουσβιτς σαν τεχνικός σύμβουλος του σκηνοθέτη όπου παρέδωσε και μαθήματα πυγμαχίας στον πρωταγωνιστή Γουίλεμ Νταφόε.
** Λίγο πριν από τη απελευθέρωση του στρατοπέδου είχε προγραμματιστεί ο αγώνας μεταξύ των δύο καλύτερων φίλων, του Αρούχ και του Ραζόν, οι οποίοι είχαν μείνει αήττητοι. Οι δύο παιδικοί φίλοι απέφυγαν την «αδελφοκτονία» τους, όπως έλεγαν. Αρκετά χρόνια αργότερα όμως, οι δυο τους βρέθηκαν στις δικαστικές αίθουσες, καθώς ο Ραζόν υποστήριξε πως μέρος των όσων περιγραφόταν στην ταινία «ο θρίαμβος του πνεύματος» αφορούσαν τη δική του ζωή.
*** Η ταινία είναι και μια απάντηση στο ομότιτλο χιτλερικό-προπαγανδιστικό φιλμ της Λένι Ρίφενσταλ, Triumph des Willens (1935) για τους «υπερανθρώπους» της «Αρείας φυλής».
H ιστορία του Συλλόγου
Ο σύλλογος ιδρύθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 1908 σαν Αγκουδά Λεϊταλμούδ Μακκαβί, (ελληνικά : Ιουδαϊκός Γυμναστικός Σύλλογος Μακκαβαίων) όταν η Θεσσαλονίκη ανήκε ακόμα στην Οθωμανική αυτοκρατορία, από τους Η. Αρδίτη, Σ. Φρανσές, Ι. Κοέν, Λ. Σίδες, Ι. Άλβο, Λ. Πίνχας, Α. Ματαρράσο, Μ. Αγοστάρης και Σ. Βενέζια. Η Μακαμπή εκτός από αθλητικές δραστηριότητες διατηρούσε χορωδία, διοργάνωνε εκδρομές και γίνονταν σε όποιον επιθυμούσε μαθήματα εβραϊκής γλώσσας κι ιστορίας.
Μετά την μεγάλη πυρκαγιά του 1917 η Μακαμπή γνώρισε περίοδο κάμψης, καταστράφηκαν τα γραφεία, οι εγκαταστάσεις του συλλόγου και σχεδόν όλη η εβραϊκή συνοικία της πόλης. Το 1917 ενώθηκε με τα επίσης εβραϊκά αθλητικά σωματεία της Θεσσαλονίκης Μαξ Νορδάου, Καντίμα και Μπνέι Τσιών σε ένα σύλλογο με το όνομα : Θεόδωρος Χερτζλ. Τον Νοέμβριο του 1924 μέλη της Μακαμπή αποχωρούν και ιδρύουν την Ακόαχ που επίσης διατηρούσε πολλά τμήματα και ήταν μαζί με την Μακαμπή οι δύο μεγαλύτεροι σύλλογοι της εβραϊκής κοινότητας που πρωταγωνιστούσαν στα τοπικά πρωταθλήματα.
Το 1926 τα μέλη της Μακαμπή αποχωρούν από τον σύλλογο Θεόδωρος Χερτζλ κι επανιδρύουν τη Μακαμπή. Το 1930 γίνεται μέλος της διεθνούς οργάνωσης συλλόγων Μακαμπή και έπαιρνε μέρος έως σήμερα στις ‘Μακαμπιάδες. Το 1930 με την εγγραφή στην οργάνωση καλέστηκε στην Σόφια στον εορτασμό των 25 χρόνων της τοπικής Μακαμπή. Μετά από δημοσίευμα της εφημερίδας Μακεδονία το 1931 που ισχυρίστηκε ότι ο εκπρόσωπος της Μακαμπή πήρε μέρος σε εθνικιστική βουλγαρική εκδήλωση με θέμα τη Μακεδονία εθνικιστικές οργανώσεις της Θεσσαλονίκης επιτέθηκαν κι κατέστρεψαν τα γραφεία του συλλόγου και την εβραϊκή συνοικία. Τα γεγονότα έμειναν γνωστά σαν Πογκρόμ του Κάμπελ. Το 1939 έγινε τροποποίηση του καταστατικού και πήρε την σημερινή της ονομασία.
Κατά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο σταμάτησε κάθε αθλητική δραστηριότητα. Τα περισσότερα μέλη της Μακαμπή όπως και οι Εβραίοι της πόλης οδηγήθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και χάθηκαν εκεί. Το 1945 με την απελευθέρωση όσοι επέζησαν προσπάθησαν να επαναλειτουργήσουν τον σύλλογο, το κατάφεραν για λίγους μήνες και μετά αδρανοποιήθηκε. Το 1966 η Μακαμπή επαναλειτούργησε και συνεχίζει έως σήμερα με λιγότερα τμήματα και με αθλητές εκτός εβραϊκής κοινότητας.
Πηγές και περισσότερα:
http://monsieurcocosse.blogspot.gr, http://www.maccabi.gr/history/
