Εκπαιδευτήρια Ε. Μαντουλίδη Θεσσαλονίκης και το Ζωγράφειο Λύκειο Κωνσταντινούπολης, υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία από τις 12 έως τις 15/3/2015 στο Ζωγράφειο Λύκειο. Η συμμετοχή των συνέδρων ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Τριακόσιοι περίπου μαθητές και εκπαιδευτικοί από δεκαέξι σχολεία (δημόσια και ιδιωτικά) από την Ελλάδα, την Κύπρο και την Πόλη συναντήθηκαν με επιστήμονες, λογοτέχνες, ηθοποιούς και δημοσιογράφους. Μια μοναδική, σπάνια συνεύρεση τιμής για τον μεγάλο μας ποιητή και πεζογράφο Γ. Βιζυηνό. Η τραγική ζωή και το πολύπλευρο έργο του Γ. Βιζυηνού αναδείχθηκαν μέσα από τις πρωτότυπες ιδέες και δράσεις των μαθητών, τις εισηγήσεις των ειδικών επιστημόνων και τις συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν. Οι σύνεδροι ακολούθησαν τον Γ. Βιζυηνό στο μεγάλο ταξίδι της ζωής του από τη Βιζύη στην Πόλη, στην Κύπρο, στις μεγάλες πρωτεύουσες της Ευρώπης μέχρι τον τραγικό θάνατό του στην Αθήνα. Η θεματολογία του Συνεδρίου ήταν πολύπλευρη και άκρως ενδιαφέρουσα. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στις διαδρομές του Βιζυηνού, αναλύθηκαν και συζητήθηκαν θέματα σχετικά με την ποίηση και την πεζογραφία του, με τις τεχνικές και τη σημασία των ψυχαναλυτικών και ιδεολογικών ερμηνειών του, τις μορφές της σάτιρας που συναντάμε στο έργο του, τις απόψεις του για τη γλώσσα και προσεγγίστηκε η θεωρητική του σκέψη και η ιδιαίτερη λογοτεχνική του γλώσσα.
Την πρώτη ημέρα του Συνεδρίου, μετά τους χαιρετισμούς ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος κήρυξε την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου, λέγοντας τα εξής: Ἡ ἀξιέπαινος πρωτοβουλία τὴν ὁποίαν ἀνέλαβον πρὸ ἐτῶν τὰ Ἐκπαιδευτήρια Μαντουλίδη τῆς Θεσσαλονίκης καὶ τὸ Ζωγράφειον Λύκειον τῆς Πόλεώς μας διὰ τὴν διοργάνωσιν μαθητικῶν συνεδρίων, ἀφιερωμένων εἰς τοὺς μεγάλους λογοτέχνας οἱ ὁποῖοι συνδέονται μὲ τὴν Πόλιν μας, καὶ πραγματοποιουμένων ὑπὸ τὴν αἰγίδα τοῦ Οἰκουμενικοῦ μας Πατριαρχείου, φέρει καὶ πάλιν ἐδῶ, ὡς χελιδόνια κομίζοντα τὴν ἄνοιξιν, μαθητὰς καὶ μαθητρίας ἀπὸ πολλὰ σχολεῖα τῆς Ἑλλάδος καὶ ὄχι μόνον. Φέρει καὶ πάλιν «εἰς τὴν Πόλιν», ὡς εἶναι καὶ ὁ τίτλος τοῦ συνεδρίου, τὸν Γεώργιον Βιζυηνόν, τὸν ἐξέχοντα αὐτὸν λογοτέχνην καὶ συμπολίτην μας.
Χαιρετίζομεν, λοιπόν, μὲ πολλὴν χαρὰν τὴν νέαν αὐτὴν ἐμπνευσμένην πρωτοβουλίαν τῶν δύο ἐκπαιδευτηρίων, καὶ καλωσορίζομεν μὲ πολλὴν πατρικὴν ἀγάπην ὅλους τοὺς μαθητὰς καὶ τὰς μαθητρίας τῶν σχολείων τὰ ὁποῖα συμμετέχουν εἰς τὸ ἐφετεινὸν μαθητικὸν συνέδριον, καθὼς καὶ τοὺς συνοδεύοντας αὐτοὺς καθηγητὰς καὶ καθηγητρίας καὶ τοὺς πανεπιστημιακοὺς διδασκάλους καὶ συγγραφεῖς, οἱ ὁποῖοι πλαισιώνουν, διὰ τοῦ ἐνδιαφέροντος αὐτῶν καὶ τῶν ἐξειδικευμένων γνώσεών των, τὴν προσπάθειαν ὅλων νὰ συναντήσωμεν καὶ νὰ γνωρίσωμεν περισσότερον τὸν τιμώμενον ἐπιφανῆ λογοτέχνην.
Αμέσως μετά οι ηθοποιοί Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, Γιούλικα Σκαφιδά, Κωνσταντίνος Φαλελάκης και Μηνάς Χατζησάββας διάβασαν –σε έναν μοναδικό, δημιουργικό διάλογο– επιλεγμένα αποσπάσματα από το έργο του Βιζυηνού. Ακολούθησαν οι ομιλίες του Σταύρου Ανεστίδη, Ιστορικού του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, του Μιχάλη Χρυσανθόπουλου, Καθηγητή του Τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ, του Γιώργου Γεωργή, Αναπληρωτή Καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου και οι παρουσιάσεις και δράσεις των μαθητών του Ζωγραφείου Λυκείου, του Ζαππείου Λυκείου, της Πατριαρχικής Μεγάλης του Γένους Σχολής, του Κολλεγίου Αθηνών, του Κολλεγίου Ψυχικού και του Παγκύπριου Γυμνασίου. Η απογευματινή συνεδρίαση συνεχίστηκε με τις ομιλίες του Χάρη Εξερτζόγλου, Καθηγητή του Τμήματος Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, της Μαρίας Ιατρού, Επίκουρης Καθηγήτριας του Τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ, της Φραγκίσκης Αμπατζοπούλου, Ομότιμης Καθηγήτριας του Τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ, της Αλεξάνδρας Ρασιδάκη, Επίκουρης Καθηγήτριας του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ, του Λάμπρου Βαρελά, Επίκουρου Καθηγητή του Τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ και τις παρουσιάσεις και δράσεις των μαθητών του 4ου Γενικού Λυκείου Αλίμου-Μακρυγιάννειο, των Εκπαιδευτηρίων Σ. Αυγουλέα-Λιναρδάτου, της Σχολής Μωραΐτη, του Γενικού Εκκλησιαστικού Λυκείου-Γυμνάσιου Ξάνθης. Η πρώτη ημέρα του Συνεδρίου έκλεισε με την προβολή της ταινίας «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον», σε σκηνοθεσία Λάκη Παπαστάθη, στο Σισμανόγλειο Μέγαρο του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας, με την παρουσία του Γενικού Πρόξενου κ. Νίκου Ματθιουδάκη.
Τη δεύτερη ημέρα του Συνεδρίου, οι σύνεδροι ξεναγήθηκαν στην Αγιά Σοφιά, στην περιοχή Sultanahmet και παρακολούθησαν τη λειτουργία στον ιστορικό ναό της Παναγίας των Βλαχερνών, όπου κάθε χρόνο τέτοια ημέρα τελείται η Γ΄ Ακολουθία των Χαιρετισμών, προεξάρχοντος του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας στο Ζωγράφειο Λύκειο πραγματοποιήθηκαν οι ομιλίες του Ερατοσθένη Καψωμένου, Ομότιμου Καθηγητή του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, της Ιφιγένειας Τριάντου-Καψωμένου, Αναπληρώτριας Καθηγήτριας του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, του Γιώργου Παπαναστασίου, Επίκουρου Καθηγητή του Τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ, του Δημήτρη Καργιώτη, Αναπληρωτή Καθηγητή του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, της Γεωργίας Φαρίνου-Μαλαματάρη, Καθηγήτριας του Τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ και οι παρουσιάσεις και δράσεις των μαθητών των Εκπαιδευτηρίων Γείτονα, των Εκπαιδευτηρίων Σύγχρονης Παιδείας, των Εκπαιδευτηρίων Ε. Μαντουλίδη, του Λεοντείου Λυκείου Ν. Σμύρνης και του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος - Pierce.
Στη συνέχεια, ο συγγραφέας Θωμάς Κοροβίνης διάβασε αποσπάσματα από το διήγημά του «Το πρώτο φιλί-Ένα απόγευμα του Γιωργάκη Βιζυηνού στο Οθωμανικό χαρέμι», που κυκλοφόρησε για τις ανάγκες του συνεδρίου από τις Εκδόσεις Άγρα και τις Εκδόσεις Ιστός, και ακολούθησε η μουσική παράσταση από το Μουσικό σχολείο Βόλου με θέμα «Η Πόλη της μουσικής και η μουσική της Πόλης». Τους ταλαντούχους μαθητές συνόδευσαν όλοι οι σύνεδροι και από το Ζωγράφειο Λύκειο μέχρι την οδό του Πέρα αντήχησαν μουσικές και τραγούδια. Η βραδιά έκλεισε με την καταπληκτική θεατρική παράσταση των μαθητών των Εκπαιδευτηρίων Ε. Μαντουλίδη με τίτλο «Το μόνο της ζωής του ταξίδειον», σε σκηνοθεσία της Ελένης Δημοπούλου και τη Μαρία Καβαλιώτη και κίνηση-χορογραφία της Μέλπως Βασιλικού.
Την τρίτη ημέρα οι σύνεδροι επισκέφθηκαν τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, όπου τελέσθηκε μνημόσυνο στον τάφο του ποιητή Ηλία Τανταλίδη, του πρώτου δασκάλου του Βιζυηνού και στη συνέχεια επισκέφθηκαν τη νήσο Πρίγκηπο, όπου στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου αναγνώσθηκαν ποιήματα και πεζά του Γ. Βιζυηνού στην ελληνική, την αγγλική, τη γαλλική και την τουρκική γλώσσα από τους: Έρση Αμπατζή, Θανάση Βαλτινό, Κατρίν Βελισσάρη, Σταύρο Γιωλτζόγλου, Μάρω Δούκα, Νίκο Κόλμαν, Θωμά Κοροβίνη, Peter Mackridge, Πέτρο Μάρκαρη, Γιάννη Πάσχο, Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, Γιούλικα Σκαφιδά, Άρη Τσοκώνα, Κωνσταντίνο Φαλελάκη, Μηνά Χατζησάββα, Γιώργο Χριστοδούλου και τους εκπροσώπους των μαθητών. Μια ιδιαίτερη στιγμή ήταν όταν ο καθηγητής του Μουσικού Γυμνασίου Βόλου Βασίλης Αγροκώστας τραγούδησε το λαϊκό θρήνο για την Άλωση της Πόλης «Γιατί πουλί μ΄δεν κελαηδείς» καταχειροκροτούμενος. Τις αναγνώσεις πλαισίωσε το Μουσικό Σχολείο Βόλου με βυζαντινούς ύμνους. Ακολούθησε περιήγηση στον Βόσπορο και συζήτηση εν πλω με θέμα «Εμείς και ο Βιζυηνός», με συντονιστή τον δημοσιογράφο Μανώλη Πιμπλή. Συμμετείχαν οι συγγραφείς Θανάσης Βαλτινός, Μάρω Δούκα, Πέτρος Μάρκαρης, Γιάννης Πάσχος, ο Peter Mackridge, Καθηγητής του Τμήματος Μεσαιωνικών και Σύγχρονων Γλωσσών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, και εκπρόσωποι των μαθητών.
Το Μαθητικό Συνέδριο για τον Γ. Βιζυηνό τελείωσε. Φυλλογυρίζοντας το «Σημειωματάριο Γεώργιος Βιζυηνός» από τις Εκδόσεις Αιώρα που τυπώθηκε ειδικά για το μαθητικό συνέδριο και τα τέσσερα βιβλία του Γ. Βιζυηνού, μεταφρασμένα στα αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, στη σειρά Modern Greek Classics, που κυκλοφορούν από τον συγκεκριμένο εκδοτικό οίκο, καθώς και την τουρκική μετάφραση από τις Εκδόσεις Ιστός,ξανάρχονται στη σκέψη μας όλα όσα έγραψε ο Γ. Βιζυηνός για τον μύθο στη ζωή, την ετερότητα, την αγάπη, τη συγχώρεση, το πεπρωμένο και τον έρωτα. Η συνοδοιπορία μας μαζί του απέκτησε καινούριο ενδιαφέρον στους δρόμους που μόνο η υψηλή τέχνη μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο αλλά και η ομορφιά της Πόλης, η αρχοντική φιλοξενία του Σεβασμιότατου Πριγκηπονήσων κ. Ιάκωβου και της Προέδρου της Κοινότητας Πριγκήπου κ. Αγνής Νικολαΐδου, η θερμή υποδοχή του Σεβασμιοτάτου Προύσης κ. Ελπιδοφόρου στη Χάλκη, το μοναδικό γεύμα στο συσσίτιο της Αγίας Τριάδας σερβιρισμένο από τον Σεβασμιότατο Τρανουπόλεως κ. Γερμανό, η φιλοξενία του Προέδρου της Κοινότητας Βλαχερνών κ. Νίκου Καλαμάρη, το εκπληκτικό πάρτι του Προέδρου της Κοινότητας Σταυροδρομίου και Μέγα Ρεύματος κ. Γιώργου Παπαλιάρη και τέλος η ευλογία και η ευχή του Παναγιότατου.
Πολλά συγχαρητήρια αξίζουν στον Γιάννη Δεμιρτζόγλου, Διευθυντή του Ζωγράφειου Λυκείου και στην Άσπα Χασιώτη, Γενική Διευθύντρια των Εκπαιδευτηρίων Ε. Μαντουλίδη, αλλά και σε όλους αυτούς που δούλεψαν με πάθος και υποστήριξαν την οργάνωση ενός τόσο μεγάλου και αποκαλυπτικού Συνεδρίου. Τα μαθητικά συνέδρια στη Πόλη, χρόνο με τον χρόνο, αποκτούν μια ξεχωριστή αίγλη και αποτελούν ένα μοναδικό γεγονός για τα γράμματα και τις τέχνες.
Καλή αντάμωση του χρόνου την Άνοιξη, στο 5Ο Μαθητικό Συνέδριο, που θα είναι αφιερωμένο στον Οδυσσέα Ελύτη.