Η "17 Νοέμβρη" ως ονείρωξη

Του Χρήστου Χωμενίδη

Η ιλαροτραγωδία που εκτυλίχθηκε τις τελευταίες μέρες με επίκεντρο το Εθνικό Θέατρο μάς υπενθύμισε και το εξής: Μια υπολογίσιμη μερίδα της

ελληνικής κοινωνίας εξακολουθεί να διάκειται ευμενώς προς την "17 Νοέμβρη".

Δεν αναφέρομαι ασφαλώς στους συμπολίτες μας οι οποίοι υπερασπίστηκαν την ελευθερία της τέχνης κι αναθεμάτισαν κάθε μορφής λογοκρισία. Ούτε σε εκείνους που, πρακτικά σκεπτόμενοι, υποστήριξαν ότι εφόσον το έργο –κακά, στραβά κι ανάποδα– πήρε το πράσινο φως για να ανέβει, το να κατέβει εσπευσμένα όχι μονάχα δεν θα θεραπεύσει τίποτα αλλά θα παραγάγει κι άλλες, ακόμα πιο δυσάρεστες, αναθυμιάσεις. Δεν αναφέρομαι καν στο ξέσπασμα του Έκτορα Κουφοντίνα. Ένα παιδί που βρίσκεται αντιμέτωπο με μια τέτοια πατρική παρακαταθήκη έχει όλα τα ελαφρυντικά. Ο γιός του Κάιν είναι πρόσωπο τραγικότερο κι από τον γιό του Άβελ...

Μιλάω για εκείνους που μεταξύ τυριού και αχλαδιού στις παρέες, τσιγάρου και καφέ στα πληκτρολόγια, αποκαλούν τη δράση της 17Ν "αντάρτικο πόλεων". Για τους δημοσιογράφους που βαφτίζουν τις δολοφονίες "εκτελέσεις". Για τους –προ των μνημονίων απολιτίκ– καλλιτέχνες, οι οποίοι δηλώνουν σήμερα ευθαρσώς ότι "η "17 Νοέμβρη”, εντάξει, έκανε μερικά εγκλήματα αλλά το σοκαριστικό ήταν η ανάκριση του Σάββα Ξηρού...". 

Για να μην θυμηθώ την ηλικιωμένη δεσποσύνη με το λουλακί μαλλί που -θρονιασμένη ισοβίως στο Κολωνάκι πλην αγναντεύοντας απ’ τη βεράντα της την Καισαριανή– με πληροφόρησε ότι ένας άντρας γεννήθηκε στην Ελλάδα μετά τον πόλεμο: Ο Μήτσος ο Κουφοντίνας. Ή τους ταξιτζήδες που –με τον Γιώργο Τράγκα να τους γανιάζει επί δεκαετίες τα μυαλά– μουρμουρίζουν "α ρε "17 Νοέμβρη” που μας χρειάζεται!".

Αυτό το "α ρε "17 Νοέμβρη” που μας χρειάζεται!" προϋπήρχε της κρίσης. Αποτελούσε μαζί με το "που’σαι ρε Γιώργη Παπαδόπουλε!" τη χυδαία επωδό του λαϊκού δήθεν θυμόσοφου, ο οποίος ανέκαθεν περνάει γενεές δεκατέσσερις τους εκλεγμένους πολιτικούς και κάθε δημοκρατικό θεσμό εν λειτουργία και βλέπει παντού σκάνδαλα, απάτες εναντίον των φτωχών και καταφρονεμένων.

Για να θυμούνται οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι, σημειώνω πως –όσο δρούσε η "17Ν"– τα χτυπήματα της επικροτούνταν ρητά ή σιωπηλά από πολλούς και διάφορους. 

Δεν αναφέρομαι μόνο στα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια, όταν στο στόχαστρό της έμπαιναν χουντικοί βασανιστές και αμερικάνοι αξιωματούχοι, ένοχοι δήθεν a priori απέναντι στον ελληνικό λαό, αφού –σύμφωνα με τη σχηματική αντίληψη–για ό,τι κακό συνέβαινε παγκοσμίως έφταιγε αποκλειστικά και εξ’ολοκλήρου η Αμερική. Πόσω δε μάλλον για το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου του 1967 και για την προδοσία της Κύπρου το 1974... Τότε, η "17 Ν" απέδιδε –κατά τους υποστηρικτές της– Δικαιοσύνη στη θέση ενός ολιγορούντος επίσημου κράτους. Ήταν το τιμωρό χέρι του λαού. 

Και μπορεί μεν η δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη να πάγωσε την κοινή γνώμη και να απομυθοποίησε τους φαντομάδες με το σαρανταπεντάρι, όχι όμως κι εντελώς. Έως την εξάρθρωσή της, η "επαναστατική οργάνωση" διατηρούσε τη δύναμη και να σκοτώνει και να σπιλώνει. "Για να τον πυροβόλησε η 17Ν, δεν γίνεται, θα’ χε κι εκείνος τη φωλιά του λερωμένη" φρονούσαν οι εξυπνάκηδες. "Εμείς βεβαίως είμαστε κατά της βίας αλλά..." συνέχιζαν κουτοπόνηρα.

Οι συλλήψεις το καλοκαίρι του 2002 χάλασαν τη μανέστρα όσων φαντασιώνονταν κάποιους Έλληνες Ζορό και αντίκρυσαν τους Ξηρούς και την παρέα τους, οι οποίοι ξεπάστρευαν μετά από κάθε χτύπημα παγωτά εκμέκ στο ζαχαροπλαστείο "Χαρά" στα Πατήσια κι αγόραζαν από τα ληστρικά έσοδα της οργάνωσης ψυγείο για την μαμά τους, την Μοσχούλα. Η Ολυμπιακή Ελλάδα δεν είχε, ούτως ή άλλως, χρόνο να ασχολείται με φτωχοδιαβόλους. 

Ώσπου, το 2010, φαλιρίσαμε εθνικώς και τσακιστήκαμε στα κατσάβραχα των μνημονίων. Και τότε, ακαριαία, ξύπνησαν όλοι οι μεγάλοι "τιμωροί". Από τον Μήτσο Κουφοντίνα μέχρι τον Γεώργιο Καραϊσκάκη. Η φράση του τελευταίου (αν είναι καν δική του) "άμα γυρίσω, θα τους γαμήσω!" μελοποιήθηκε και παίχτηκε στη διαπασών σε όλες τις πλατείες των "αγανακτισμένων"...

Τι σχέση έχει ο Καραϊσκάκης με τον Κουφοντίνα και με το κίνημα του "Ψόφα"; Ως στρατηγική ιδιοφυΐα του 1821, απολύτως καμία. Σιγά όμως μην και οι όψιμοι θαυμαστές του έχουν μπει στον κόπο να πληροφορηθούν την πολεμική του δράση. Τους αρκεί ότι έβριζε, έδειχνε τον πισινό του στους Τούρκους και ότι τον φάγανε μπαμπέσικα.

Τι σχέση έχει ο Κουφοντίνας με την συγκροτημένη, "επίσημη", Αριστερά; Αμυδρή. Το ΚΚΕ, ως κατεξοχήν μαρξιστικό-λενινιστικό κόμμα, ανέκαθεν καταδίκαζε την ατομική τρομοκρατία. Ο Νίκος Ζαχαριάδης αποκήρυξε τον μη ελεγχόμενο εξτρεμισμό της ΟΠΛΑ και απολογήθηκε δημόσια για τη δολοφονία της Ελένης Παπαδάκη. Ο πρωτοκαπετάνιος Άρης Βελουχιώτης διαγράφηκε κι απομονώθηκε από το κόμμα του αφότου σήκωσε προσωπικό μπαϊράκι και ξαναπήρε τα βουνά, κόντρα στη Συμφωνία της Βάρκιζας. Το μονολιθικό κομμουνιστικό πνεύμα δεν σήκωνε μαγκιές εκτός γραμμής.

Το τι συμβόλισε σε ένα τμήμα της λαϊκής συνείδησης ο Βελουχιώτης μάς το είπε θαυμάσια ο Διονύσης Χαριτόπουλος με τον τίτλο και μόνο του βιβλίου του: "Άρης, ο Αρχηγός των Ατάκτων".

Οι κάθε λογής "Άτακτοι", οι ισοβίως εξεγερμένοι, εκείνοι που δεν γονατίζουν σε καμία εξουσία παρά ακολουθούν τον μοναχικό δρόμο της συντριβής, πρωταγωνιστούν σε μια εναλλακτική, δημοφιλέστατη αφήγηση. Στις τάξεις των "Ατάκτων" εντάσσονται αθέλητα, συνήθως μετά το θάνατο τους, κόντρα στη βιογραφία και στο αληθινό τους πνεύμα, τα πιο ετερόκλητα, ασύνδετα μεταξύ τους, πρόσωπα: Αντάρτες, λήσταρχοι, "καταραμένοι" καλλιτέχνες...

Ο "ληστής με τις γαρδένιες" Θεόδωρος Βενάρδος. Ο σημερινός "βασιλεύς των ορέων" Βασίλης Παλαιόκωστας, ιδίως αφού το έσκασε από τη φυλακή με το ελικόπτερο. Ο Νικόλας Άσημος. Η Κατερίνα Γώγου. Ακόμα-ακόμα και ο Νίκος Αλέφαντος.

Ποιος μύθος συνδέει τα παραπάνω πρόσωπα; Ποια παραδοχή τα εξιδανικεύει; Τα κάνει πρότυπα;

Ο μύθος πως οι θυσίες του λαού μας δεν δικαιώθηκαν ποτέ. Προδόθηκαν και πήγαν στράφι. Ότι ο ξεσηκωμός του ‘21 καπελώθηκε από τους ξένους, οι οποίοι μάς επέβαλαν τον Όθωνα. Πως οι αγνοί αγωνιστές σπρώχτηκαν στο περιθώριο ενώ κουμάντο έκαναν οι δυτικόφρονες με τα φράκα και τα διπλώματα. Ότι η μία καταπίεση διαδεχόταν την άλλη μέχρι το έπος της Εθνικής Αντίστασης, το οποίο κατεπνίγη στον Εμφύλιο από τους Αγγλοαμερικάνους και τα ντόπια τσιράκια τους. Ότι από το 1949 μέχρι το 1967, η Ελλάδα δεν υπήρξε παρά ένα προτεκτοράτο του ΝΑΤΟ με κοινοβουλευτικό μανδύα. Και ότι η Μεταπολίτευση δεν αποτέλεσε παρά το πανηγύρι της λαμογιάς.

Η παραπάνω αφήγηση είναι ασφαλώς για γέλια και για κλάματα. Στοιχειώδεις γνώσεις Ιστορίας να έχεις, την καταρρίπτεις. 

Πληροφορείς τους υποστηρικτές της ότι το 1821 δικαιώθηκε περίτρανα αφού κατέληξε στην ίδρυση του πρώτου έθνους-κράτους στην Ευρώπη, με τη σωτήρια μάλιστα παρέμβαση των ξένων στο Ναυαρίνο. Ότι ο κυβερνήτης Καποδίστριας δολοφονήθηκε από ελληνικά χέρια. Πως οι δικοί μας ήταν που εκλιπαρούσαν τις μεγάλες δυνάμεις να τους στείλουν έναν, οποιονδήποτε, βασιλιά. Ότι η νέα Ελλάδα, με όλους τους διχασμούς και τις χρεοκοπίες της, τα κατάφερε στα διακόσια χρόνια της ύπαρξής της αξιοζήλευτα: Πολλαπλασίασε την έκταση και τον πληθυσμό της, τάχθηκε και στους δυό παγκόσμιους πολέμους με τους νικητές, ανέβασε κατακόρυφα το βιωτικό της επίπεδο, ευτύχησε να έχει την πιο εύρυθμη δημοκρατία στην ευρύτερη περιοχή. Πως οι συνέπειες του Εμφυλίου στάθηκαν ελαφρύτερες από ό,τι στην Ισπανία και οι ευκαιρίες για τους ηττημένους ασύγκριτα μεγαλύτερες από ό,τι στην Ανατολική Ευρώπη. Ότι η Μεταπολίτευση, παρά τη θλιβερή κατάληξή της, υπήρξε η πλέον χαρισάμενη εποχή για όλους μας.

Τζάμπα θα πάνε τα λόγια σου. Ο οπαδός των "Ατάκτων" θα σε κοιτάξει απλώς στραβά. Γιατί; Διότι στην ουσία ηδονίζεται να νοιώθει υπήκοος και όχι πολίτης. Διότι έχει έτσι άλλοθι να απειθαρχεί όπου κι όσο τον παίρνει. Να φοροκλέβει, να καταπατά, να διορίζεται λάθρα, να εξαπατά ένα κράτος που το θεωρεί εκ προοιμίου φαύλο κι εχθρικό.

Διότι το "σύστημα" και το "κατεστημένο" φταίει τάχα για τις προσωπικές του αστοχίες και αποτυχίες. Διότι, στο πλήρωμα του χρόνου, θα εμφανιστεί σαν από μηχανής θεός κάποιος Παλαιοκώστας ή κάποιος Κουφοντίνας και θα τον δικαιώσει με την δικαιοσύνη των όπλων. Και θα τον ξαναστείλει, φαντασιακά, στο μόνο μέρος όπου αισθανόταν ποτέ κύριος και κυρίαρχος: Στη μήτρα της μανούλας του.

* Ο κ. Χρήστος Χωμενίδης είναι συγγραφέας