Καθηγητές οι άξιοι, όχι οι κουμπάροι

Απόστολος Λακασάς-Καθηγητές ΑΕΙ από τους 30 υποψηφίους για μία θέση διδάσκοντος στο τμήμα τους, απέκλεισαν τους 29. Ο τριακοστός, και ο μόνος που προκρίθηκε,

φέρεται να είναι συγγενικό πρόσωπο στελέχους του τμήματος! Διδάσκων σε ΑΕΙ της Αθήνας στο εκλεκτορικό σώμα για την προαγωγή του έχει «βάλει» τον… κουμπάρο του! Σε άλλο ΑΕΙ υποψήφιος για μία θέση ήταν επί χρόνια στενός συνεργάτης του προέδρου της εισηγητικής επιτροπής για τους υποψηφίους. «Το κλειδί είναι στο πόσο “φωτογραφικά” ορίζεται το γνωστικό αντικείμενο στην προκήρυξη της θέσης», λέει στην «Κ» πανεπιστημιακός, περιγράφοντας ένα από τα «παράθυρα» μέσω των οποίων οι καθηγητές προωθούν ημετέρους σε νέες θέσεις διδασκόντων. Το υπουργείο Παιδείας προωθεί αλλαγή του τρόπου εκλογής πανεπιστημιακών. «Η ποιότητα ενός πανεπιστημίου συναρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό με αυτή του διδακτικού και ερευνητικού του προσωπικού. Η αναβάθμιση των πανεπιστημίων μας περνάει μέσα από την καθιέρωση κουλτούρας αριστείας και αξιοκρατίας στις εκλογές των καθηγητών τους», ανέφερε, μιλώντας στην «Κ» για το θέμα, ο υφυπουργός Παιδείας, αρμόδιος για την ανώτατη εκπαίδευση, Βασίλης Διγαλάκης. Ειδικότερα, το περιστατικό με τους 29 υποψηφίους που αποκλείστηκαν συνέβη στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Η αρμόδια εισηγητική επιτροπή απέκλεισε είκοσι υποψηφίους λόγω έλλειψης κάποιου δικαιολογητικού. Ουσιαστικά, για να τους απορρίψουν χρησιμοποίησαν ένα τυπικό κώλυμα. Τους υπόλοιπους εννέα, η επιτροπή φέρεται να τους απέκλεισε διότι θεώρησε ότι το διδακτορικό τους ή το πρόσφατο ερευνητικό τους έργο δεν είναι συναφές με το γνωστικό αντικείμενο της θέσης. Ο κ. Διγαλάκης, αφού έμαθε το περιστατικό ύστερα από καταγγελία, έστειλε επιστολή στον πρύτανη του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, ώστε, στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς του για έλεγχο νομιμότητας των διαδικασιών εκλογής μελών ΔΕΠ του ιδρύματός του, να εξετάσει κάθε στάδιο της διαδικασίας και να αναζητηθούν τυχόν ευθύνες που συνιστούν πειθαρχικό παράπτωμα. Η «φωτογραφική» περιγραφή της θέσης είναι ένας τρόπος προώθησης προσώπων, και ο πλέον διαδεδομένος. Η γενική συνέλευση του τμήματος περιγράφει με λεπτομέρεια το γνωστικό αντικείμενο της θέσης, ώστε αυτό να μπορεί να καλυφθεί μόνον από έναν υποψήφιο. Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις «μαγειρεύεται» η σύνθεση του εκλεκτορικού σώματος. Για παράδειγμα, ένας καθηγητής βολιδοσκοπεί επιστήμονες –γνωστούς του μέσω των επιστημονικών δικτύων– για την άποψή τους για έναν υποψήφιο, και εάν λάβει θετική απάντηση, τους προτείνει για το εκλεκτορικό σώμα. «Η γενική συνέλευση του τμήματος δεν είναι άμοιρη ευθυνών. Δυστυχώς είναι συνένοχη», παρατηρεί στην «Κ» καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών. «Αφού το υπουργείο Παιδείας έχει αποφασίσει να αφήνει στους πανεπιστημιακούς την απόλυτη ελευθερία, θα συμβαίνουν αυτά. Νομικά, είναι δύσκολο να παρέμβει κάποιος εκτός ΑΕΙ», προσθέτει καθηγητής του ΑΠΘ. Δικλίδες ασφαλείας «Οι διοικήσεις των πανεπιστημίων, οι πρυτάνεις, οι κοσμήτορες, έχουν ευθύνη να διαφυλάξουν την αξιοκρατία στις διαδικασίες εκλογής, και θα πρέπει να γνωρίζουν ότι θα αξιολογηθούν γι’ αυτό. Παράλληλα, όμως, με το νέο νομοθετικό πλαίσιο που θα φέρουμε, θα καθιε-ρώσουμε δικλίδες ασφαλείας που θα διαφυλάσσουν την αξιοκρατία. Το θεωρώ από τα πιο σημαντικά σημεία του νέου νόμου», λέει ο κ. Διγαλάκης. Και περιγράφοντας, σε γενικές γραμμές, τη φιλοσοφία της νέας ρύθμισης που θα ενταχθεί στον επόμενο νόμο πλαίσιο για τα ΑΕΙ, ο ίδιος προσθέτει: «Οι εκλογές καθηγητών πρέπει να είναι πραγματικά ανοικτές σε υποψηφίους που δεν προέρχονται από το ίδιο πανεπιστήμιο, είτε αυτοί διαμένουν στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό. Αν δεν περιορίσουμε το φαινόμενο της εσωτερικής αναπαραγωγής στις εκλογές καθηγητών, που δυστυχώς στην Ελλάδα έχει πολύ μεγαλύτερη έκταση σε σύγκριση με καλά πανεπιστήμια του εξωτερικού, δεν μπορούμε να μιλάμε για αναβάθμιση του ελληνικού πανεπιστημίου». Συγκεκριμένα, μελετώνται: • Ο πρύτανης και ο κοσμήτορας να έχουν ευθύνη για τις παρατυπίες σε διαδικασίες εκλογής. • Η ακαδημαϊκή ποιότητα των προσώπων που θα προσελκύουν τα ΑΕΙ να περιλαμβάνεται μεταξύ των δεικτών αξιολόγησής τους. • Τα γνωστικά αντικείμενα να προκηρύσσονται με βάση τις πρακτικές που ακολουθούν τα ΑΕΙ σε ΗΠΑ και Ευρώπη, ώστε να αποτρέπονται τα σκοπίμως πολύ εξειδικευμένα αντικείμενα. • Η θέσπιση ασυμβιβάστων για τη συμμετοχή στο εκλεκτορικό σώμα. Για παράδειγμα, δεν θα μπορεί ο καθηγητής που έχει επιβλέψει το διδακτορικό ενός φοιτητή, να μετέχει στο εκλεκτορικό για θέση την οποία διεκδικεί ο φοιτητής. • Αλλαγές στην επιλογή των εκλεκτόρων από τα επιστημονικά μητρώα. Τώρα, τα εκλεκτορικά σώματα πρέπει να είναι τουλάχιστον 11μελή για τα τμήματα με έως 40 διδάσκοντες, και 15μελή για τα μεγαλύτερα. Σε κάθε εκλεκτορικό τα μισά μέλη προέρχονται από το ίδιο το ΑΕΙ και τα υπόλοιπα από τρίτο ΑΕΙ (ελληνικό ή του εξωτερικού). Για την επιλογή τους εξετάζεται να γίνεται κλήρωση από φορέα εκτός ΑΕΙ, όπως π.χ. η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ). Η ΕΘΑΑΕ στην πρόσφατη έκθεσή της γράφει πως «οι αιτίες της φυγής των επιστημόνων από την Ελλάδα δεν σχετίζονται μόνο με την οικονομική κρίση. Είναι απόρροια χρόνιων στρεβλώσεων στη λειτουργία της χώρας (π.χ. αναξιοκρατία, διαφθορά, απουσία οράματος και στρατηγικής σε εθνικό επίπεδο, ακατάλληλο παραγωγικό μοντέλο), τροφοδοτούμενων από ένα ακατάλληλο πλαίσιο αξιών»… Ο πρύτανης Πρόταση ομάδας πανεπιστημιακών έχει λάβει, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η ηγεσία του υπ. Παιδείας σχετικά με τη διαδικασία επιλογής διδασκόντων. Βάσει της πρότασης, αρμοδιότητα για τον έλεγχο των εκλογών και των εξελίξεων των πανεπιστημιακών θα έχει και ο πρύτανης, και άρα θα έχει ευθύνη για τυχόν αναξιοκρατικές επιλογές. Επίσης, μεταξύ άλλων προτείνεται τα αντικείμενα των νέων θέσεων να διαμορφώνονται από τον κοσμήτορα της σχολής, ύστερα από γνωμοδότηση της συνέλευσης διδασκόντων και της κοσμητείας, αφού προηγηθεί συζήτηση για το αντικείμενο και τη βαθμίδα της θέσης που θα προκηρυχθεί. Τα εκλεκτορικά σώματα θα είναι ενδεκαμελή, θα συγκροτούνται από τον κοσμήτορα και θα αποτελούνται από μέλη ΔΕΠ της σχολής και του ΑΕΙ και από εξωτερικά μέλη ΔΕΠ (από την Ελλάδα ή το εξωτερικό) με ειδικότητα στο αντικείμενο ή με αναγνωρισμένη διεπιστημονική γνώση. Η εκλογή νέου και η εξέλιξη μέλους ΔΕΠ θα ελέγχονται από τον κοσμήτορα και τον πρύτανη. Ενσταση μπορεί να κατατεθεί από την πλειοψηφία των μελών ΔΕΠ της σχολής. https://www.kathimerini.gr/politics/561121240/kathigites-oi-axioi-ochi-oi-koymparoi/