ΝΟΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ : Σουλτάνος για άλλη μια φορά στο ΝΑΤΟ ο Ερντογάν με την πολιτική του «πάρτα όλα»

 

Νότης Μαριάς, Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ- Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής, notismarias@gmail.com 

Σουλτάνος για άλλη μια φορά στο ΝΑΤΟ ο Ερντογάν. Χωρίς επί της ουσίας να παραχωρήσει τίποτε σε σχέση με τα εθνικά συμφέροντα της Τουρκίας κατάφερε να

λύσει υπέρ του το ζήτημα των μαχητικών αεροσκαφών F-16 αλλά και να αναθερμάνει τις οικονομικές του σχέσεις με την ΕΕ.  

Βέβαια ο Ερντογάν πιστός στην τακτική του κρατάει τον «τελευταίο άσσο στο μανίκι» αφού πρώτα αναμένει να ξεπαγώσει πράγματι η πώληση των 40 νέων F-16  από τις ΗΠΑ στην Τουρκία καθώς και ο  εκσυγχρονισμός άλλων 80 F-16 και μετά προτίθεται να δρομολογήσει την κύρωση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Για τον λόγο αυτόν άλλωστε δήλωσε ότι η κύρωση της σουηδικής ένταξης στο ΝΑΤΟ θα γίνει από την τουρκική εθνοσυνέλευση τον ερχόμενο Οκτώβριο (https://economico.gr  13/7/2023) στέλνοντας μήνυμα στο Αμερικανικό Κογκρέσο ότι είναι αποφασισμένος να πουλήσει ακριβά το τουρκικό o.k στην σουηδική ένταξη στο ΝΑΤΟ. 

Επιπλέον σε μια ένδειξη πρωτοφανούς διγλωσσίας δήλωσε ότι η Τουρκία δεν προτίθεται ποτέ να χρησιμοποιήσει τα F-16 κατά της Ελλάδας!!! Διερωτάται βέβαια εύλογα κανείς έναντι ποιου άραγε η Άγκυρα προτίθεται να χρησιμοποιήσει τα 120                  F-16; Κατά των Κούρδων; Έτσι το δούλεμα εκ μέρους του Ερντογάν πάει σύννεφο με τις ΗΠΑ και την ΕΕ να κάνουν πλέον ότι δήθεν δεν καταλαβαίνουν. 

Ερντογάν, Σαρλ Μισέλ και βοήθεια μαμούθ από την ΕΕ 

Η αναβάθμιση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας είναι σημαντική για την Άγκυρα. Στο πλαίσιο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι το συνολικό εμπόριο υπηρεσιών ΕΕ-Τουρκίας  το 2021 ανήλθε σε 24,2 δις ευρώ, ενώ η λειτουργία της τελωνειακής ένωσης οδήγησε τις συνολικές εμπορευματικές συναλλαγές ΕΕ-Τουρκίας το 2022 στο ύψος των 198,1 δις ευρώ. 

Έτσι η συνάντηση Ερντογάν στις 10 Ιουλίου 2023 με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ ήταν ιδιαίτερα κρίσιμη. Σύμφωνα λοιπόν με τον τουρκικό τύπο και μεσούσης της τριμερούς συνάντησης ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-Σουηδίας, ο σουλτάνος διέκοψε την τριμερή και συναντήθηκε με τον Σαρλ Μισέλ (www.dailysabah.com 10/7/2023) προφανώς προκειμένου να διασφαλίσει το πακέτο που ζητούσε από την ΕΕ. Και αυτό δεν ήταν άλλο από την αναθέρμανση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας η οποία είχε παγώσει με απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης καθώς επίσης και την απελευθέρωση της κυκλοφορίας των τούρκων πολιτών στην ΕΕ χωρίς βίζα. Και αφού διασφάλισε αυτά που ήθελε από τις Βρυξέλλες επέστρεψε για να συνεχίσει την τριμερή με τον ΓΓ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ και τον σουηδό πρωθυπουργό Ουλφ Κρίστερσον. 

Στο πλαίσιο αυτό ο Σαρλ Μισελ με ανάρτησή του στο Twitter  επισήμανε ότι προχωρά η εκ νέου ενεργοποίηση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας, ενώ ταυτόχρονα «διέρρευσαν πληροφορίες» ότι ήδη συμφωνήθηκε να ξεπαγώσουν ορισμένα κεφάλαια της ενταξιακής διαπραγμάτευσης ΕΕ-Τουρκίας και φυσικά να πέσει και το σχετικό «ευρωπαϊκό παραδάκι». Έτσι όπως έχουμε ήδη αναλύσει (www.notismarias.gr 7/6/2021) η Τουρκία αναμένεται να ενθυλακώσει μέσω της προενταξιακής βοήθειας ΜΠΒ ΙΙΙ κονδύλια ύψους 5 δις ευρώ που με τη μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων θα φτάσουν τα 15 δις ευρώ, συν επιπλέον 6 δις ευρώ για το προσφυγικό συν άλλα κονδύλια λόγω ένταξής της σε άλλα ευρωπαϊκά προγράμματα συν αξιοποίηση έργων του Ταμείου Ανάκαμψης από τους τουρκικούς επιχειρηματικούς ομίλους κλπ. Επιπλέον απ΄ ό,τι φαίνεται δρομολογείται και η χορήγηση δανείου-μαμούθ στην Άγκυρα ύψους τουλάχιστον 30 δις ευρώ μέσω του γνωστού σχήματος της Μακροοικονομικής Χρηματοδοτικής Συνδρομής («ΜΧΣ»), δάνειο που ήταν στα σκαριά από το 2021, όπως είχαμε αποκαλύψει σε σχετικό μας άρθρο στις 7 Ιουνίου 2021 (www.notismarias.gr 7/6/2021) και το οποίο σκάλωσε καθώς η Άγκυρα αφενός είχε εντείνει τις απειλές της κατά της Ελλάδας και αφετέρου στη συνέχεια άρχισε να ερωτοτροπεί με τη Μόσχα μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία.  Έτσι δεν ήταν καθόλου τυχαία η συνάντηση του τούρκου υπουργού Οικονομικών Mehmet Şimşek με τον Ευρωπαίο Επίτροπο Οικονομίας Paolo Gentiloni στο περιθώριο της Συνεδρίασης των G-20 στην Ινδία μια εβδομάδα μετά (www.dailysabah.com 17/7/2023). 

Ερντογάν, Μπάιντεν, F-16 και δάνειο στην Τουρκία 13 δις δολάρια από το ΔΝΤ και μάλιστα χωρίς μνημόνιο  

Την επομένη ημέρα στις 11 Ιουλίου 2023 ο Ερντογάν συναντήθηκε με τον Μπάιντεν στον οποίο μάλιστα «κάνοντας και λίγη πλάκα» του ευχήθηκε καλή επιτυχία στις επερχόμενες αμερικανικές προεδρικές εκλογές, κομπορρημονώντας ταυτόχρονα ότι ο ίδιος ως νεοεκλεγείς τούρκος Πρόεδρος ούτως ή άλλως θα είναι στα πράγματα για την επόμενη πενταετία, με τον Μπάιντεν να καταπίνει κυριολεκτικά «το τρολάρισμα» και να ευχαριστεί τον σουλτάνο για την θετική του στάση έναντι της σουηδικής ένταξης στο ΝΑΤΟ (www.dailysabah.com 11/7/2023). Ταυτόχρονα ο Αμερικανός Πρόεδρος «έκανε γαργάρα» τις διάφορες απειλές που κατά καιρούς είχε εκτοξεύσει κατά της Άγκυρας για τους ρωσικούς S-400, ενώ έσπευσε ασμένως να διαβεβαιώσει τον Ερντογάν ότι είναι εξασφαλισμένη δήθεν η πώληση των F-16 στην Τουρκία χωρίς όρους μάλιστα. Με τον τρόπο αυτόν ο κατ΄ ευφημισμόν «κύριος Μπαϊντενόπουλος»  άδειασε όχι μόνο την Αθήνα αλλά και τους χιλιάδες Ελληνοαμερικανούς που τον συνέδραμαν προκειμένου να εκλεγεί στον αμερικανικό προεδρικό θώκο καθώς τους είχε υποσχεθεί ότι θα στήριζε αποφασιστικά την Ελλάδα έναντι των τουρκικών απειλών, οι οποίες πλέον θα είναι ακόμη πιο άμεσες αφού η Άγκυρα θα εξοπλιστεί σαν αστακός με τα νέα F-16. Βέβαια ο Μπάιντεν στις 9 Ιουλίου 2023 σε συνέντευξή του στο CNN (https://edition.cnn.com/2023/07/09) είχε φροντίσει να προϊδεάσει την ελληνική ομογένεια στις ΗΠΑ λέγοντας ότι πασχίζει να συγκροτήσει κάποιου είδους Κοινοπραξία (consortium) σε σχέση με Ελλάδα και Τουρκία, με την Αθήνα να αγοράζει τα F-35 και την Άγκυρα να αγοράζει με τη σειρά της τα F-16 (www.euractiv.com 11/7/2023).  

Και το κερασάκι στην τούρτα η δρομολόγηση με τις ευλογίες του Μπάιντεν της χορήγησης εκ μέρους του ΔΝΤ δανείου προς την Τουρκία με την μορφή πιστωτικής γραμμής ύψους 13 δις δολαρίων και μάλιστα χωρίς μνημόνιο (Εστία 17/9/2023, σελ.1 & 5).  

Την είδηση μετέδωσε από τη Νέα Υόρκη πρώτο το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Tass (https://tass.com 14/7/2023), για να αναπαραχθεί στη συνέχεια σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (https://www.agenzianova.com 14/7/2023) αλλά και στην Ελλάδα (Εστία 15/7/2023 σελ.1 & 5).  Σύμφωνα λοιπόν με ανάρτηση του βραβευμένου με Πούλιτζερ Αμερικανού δημοσιογράφου Seymour Hersh «Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν φέρεται να δεσμεύτηκε να παράσχει στην Τουρκία οικονομική βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) ύψους 11-13 δισεκατομμυρίων δολαρίων με αντάλλαγμα τη συναίνεση της Άγκυρας να παραχωρήσει στη Σουηδία ένταξη στο ΝΑΤΟ». Ο  Seymour Hersh επικαλούμενος ανώνυμες πηγές ανάρτησε την είδηση στον ιστότοπό του παραθέτοντας και δήλωση αξιωματούχου ο οποίος έχοντας άμεση γνώση της συναλλαγής  επισήμανε: «Ο Μπάιντεν έπρεπε να έχει μια νίκη και η Τουρκία βρίσκεται σε οξύ οικονομικό στρες». 

Και στη συνέχεια τη σκυτάλη πήραν οι υπουργοί Οικονομικών των δύο χωρών καθώς Mehmet Şimşek και Janet Yellen συναντήθηκαν στο περιθώριο της Συνεδρίασης των G-20 στην Ινδία (www.dailysabah.com 17/7/2023). Παρούσα στη συνάντηση ήταν και η επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας (CBRT) Hafize Gaye Erkan και «ο νοών νοείτω». 

Από κοντά Μελόνι, Σάντσες και Τριντό 

Όμως και οι σύμμαχοι μας οι ευρωπαίοι δεν πήγαν πίσω. Ο Ερντογάν συναντήθηκε με την  Μελόνι  (www.aa.com.tr 11/7/2023)  η οποία πριν από την εκλογή της είχε ακούσει «τα εξ αμάξης» από τον τουρκικό τύπου,  αλλά και με τον Ισπανό πρωθυπουργό, τον σοσιαλιστή Πέδρο Σάντσες ο οποίος βρίσκεται σε αποδρομή μιας και η ισπανική δεξιά έρχεται με φόρα. Εντύπωση πάντως προκαλεί το γεγονός ότι δεν ανακοινώθηκαν λεπτομέρειες από τη συνάντηση Σάντσες-Ερντογάν (www.dailysabah.com 12/7/2023). Μήπως έχει αυτό άραγε σχέση με την επικείμενη ισπανοτουρκική συμφωνία για πώληση και δεύτερου «αεροπλανοφόρου» από τη Μαδρίτη στην Άγκυρα και  μάλιστα αναβαθμισμένου όπως είχε δηλώσει ο Ερντογάν; (https://apa.az/en 19/4/2023). 

Αντίθετα από τη συνάντηση του Ερντογάν με τον καναδό πρωθυπουργό Τριντό είχαμε βροχή ειδήσεων με ποιο σημαντική την απόφαση του Καναδά να παύσει πλέον η απαγόρευση πώλησης όπλων και άλλου στρατιωτικού υλικού από τον Καναδά στην Τουρκία. Έτσι πλέον η Τουρκία θα συνεχίσει να προμηθεύεται σημαντικά τεχνολογικά εξαρτήματα από τον Καναδά τα οποία είναι απαραίτητα για τον εξοπλισμό των τουρκικών drones Bayraktar TB2 (www.dailysabah.com 14/7/2023). 

Επίσης ο Ερντογάν συναντήθηκε με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν, τον Γερμανό Καγκελάριο Όλαφ Σολτς και τον Βρετανό πρωθυπουργό Ρίτσι Σούνακ (www.aa.com.tr 11/7/2023). 

Και «συγχωροχάρτι» στον Ερντογάν από τη Μόσχα!!! 

Ταυτόχρονα η Μόσχα παρά το προσωρινό της «άδειασμα» από την Άγκυρα με δηλώσεις της Μαρίας Ζαχάροβα «έδειξε κατανόηση» προς τον Ερντογάν μιας και η Τουρκία ως μέλος του ΝΑΤΟ δεν μπορούσε κατά τη Μόσχα να πράξει διαφορετικά σε σχέση με την έγκριση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ (https://tass.com 14/7/2023). Και σαν να μην έφτανε αυτό το Tass επανέρχεται δίνοντας «συγχωροχάρτι» στον Ερντογάν καθώς με πηχυαίους τίτλους προβάλλει τη δήλωση του διευθυντή επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας Fahrettin Altun σύμφωνα με την οποία «η Τουρκία υποστηρίζει την επέκταση του ΝΑΤΟ για να διασφαλίσει τη σταθερότητα στον κόσμο»!!! (https://tass.com 16/7/2023).  

Ερντογάν, Μητσοτάκης και στο βάθος Θράκη και «Πρέσπες του Αιγαίου»  

Σε σχέση με την ελληνοτουρκική προσέγγιση η Άγκυρα προσπάθησε με κάθε τρόπο να εμφανίσει την Αθήνα ως δήθεν «ικέτιδα» της ομαλοποίησης των σχέσεων των δύο πλευρών. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικός ο τίτλος της Daily Hurriyet που τονίζει ότι δήθεν η Ελλάδα επιζητά την προσέγγιση με την Τουρκία (www.hurriyetdaily.com 12/7/2023). Από την άλλη πλευρά η Daily Sabah σε εκτεταμένο άρθρο της αναλύοντας την νέα ελληνοτουρκική προσέγγιση και την συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στις         12 Ιουλίου 2023 επισήμανε με νόημα ότι η Τουρκία παραμένει σταθερή στις θέσεις της τονίζοντας ότι τα ελληνικά νησιά δεν έχουν δήθεν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Επιπλέον κατέγραψε και τις άλλες πάγιες τουρκικές θέσεις όπως είναι η αποστρατικοποίηση των Ελληνικών νησιών αλλά και η απειλή του Ερντογάν ότι «οι Τούρκοι θα έρθουν ξαφνικά ένα βράδυ» (www.dailysabah.com 12/7/2023).  Και η Άγκυρα δεν έμεινε μόνο σ’ αυτά αλλά άνοιξε και θέμα Θράκης καθώς σύμφωνα με το Anadolu, «ο πρόεδρος της Τουρκίας δήλωσε ότι με τον Έλληνα πρωθυπουργό συζήτησαν, μεταξύ άλλων, για τη Δυτική Θράκη και για τo ζήτημα των μουφτήδων» (www.pontosnews.gr 14/7/2023). Στη συνέχεια «διπλωματικές πηγές από την Ελλάδα επιβεβαίωσαν ότι ο πρόεδρος της Τουρκίας έθεσε αυτό το θέμα αλλά διαρρέουν πως ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν το συζήτησε» (www.902.gr 14/7/2023). 

Πλην όμως η τουρκική πλευρά επιμένει ότι ανατέθηκε στους πρέσβεις και τους υπουργούς των δύο χωρών να ξεκινήσουν συζητήσεις προκειμένου να βρεθεί μια λύση στο ζήτημα αυτό (www.dailysabah.com 14/7/2023) με την τουρκική πλευρά να συνεχίζει προκλητικά να μιλά για δήθεν τουρκική μειονότητα στη  Θράκη.  Επιπλέον ο ίδιος ο Ερντογάν αναφερόμενος στη συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη,  δήλωσε: «Ως δύο ηγέτες που κέρδισαν τις εκλογές, θέλουμε να κάνουμε τα βήματά μας προς μια θετική κατεύθυνση. Τα πιο σημαντικά θέματα που συζητήθηκαν είναι τα προβλήματα που σχετίζονται με τη Δυτική Θράκη και το θέμα των μουφτήδων. Θέλαμε να τα ξεπεράσουμε αυτά» (www.dnews.gr 14/7/2023). 

Σε κάθε περίπτωση λοιπόν έγινε «σαφές και επιβεβαιώνεται και από Άγκυρα και Αθήνα ότι στη συνάντηση Ερντογάν Μητσοτάκη τέθηκαν πολλά ζητήματα που σχετίζονται με τα κυριαρχικά δικαιώματα, άσχετα αν έγινε ή σε ποιο βαθμό έγινε συζήτηση για αυτά» (www.902.gr 14/7/2023). 

Και όμως παρά τις παραπάνω προκλητικές τουρκικές δηλώσεις ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε δηλώσεις του στον ΣΚΑΙ εκδήλωσε την πρόθεσή του «να κινηθεί στη βάση μιας τολμηρής ατζέντας με στόχο η διαφορά της υφαλοκρηπίδας να τεθεί  σε βάθος χρόνου  στην κρίση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης». Επιπλέον επισήμανε ότι «μια συμφωνία για τη Χάγη είναι μακριά και πως θα μπορούσε να συνεπάγεται κάποιες υποχωρήσεις από θέσεις που αποτελούν την αφετηρία της διαπραγμάτευσης. Σε μια τέτοια περίπτωση υπογράμμισε θα διαδραμάτιζαν ρόλο η Βουλή και τα κόμματα» (Η Καθημερινή 14/7/2023, σελ. 1) πετώντας έτσι σε άλλους το μπαλάκι της ευθύνης για τις «Πρέσπες του Αιγαίου». 

Ενόψει όλων των συναντήσεων στο ΝΑΤΟ αν μη τι άλλο ο Ερντογάν φάνηκε  ιδιαίτερα επιδέξιος στο γνωστό παιχνίδι του  «Πάρτα Όλα» και ας μην ήταν καν παραμονή Πρωτοχρονιάς.