Ο νέος πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας δήλωσε την Πέμπτη (28 Σεπτεμβρίου) ότι θα εξετάσει τη συμφωνία της Τουρκίας για τα μαχητικά αεροσκάφη Lockheed Martin F-16 αξίας 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων και ότι περισσότερα ζητήματα από την άνοδο της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ θα επηρεάσουν την απόφαση για την άρση της μακροχρόνιας αναστολής του προκατόχου του.
«Πρέπει να μιλήσω με τη διοίκηση για πολλά από αυτά τα ζητήματα, διότι δεν εμπλέκεται μόνο ένα ζήτημα και πρέπει να το καταλάβω αυτό», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο γερουσιαστής Μπεν Κάρντιν, Δημοκρατικός, μία ημέρα αφότου ανέλαβε την ηγεσία της σημαίνουσας επιτροπής.
Ο Κάρντιν δήλωσε ότι συζήτησε την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ με Τούρκους αξιωματούχους σε συνάντηση του πρεσβευτή του ΝΑΤΟ την Τετάρτη.
«Ισχυρίζονται ότι αυτό θα γίνει στο πρώτο μέρος του επόμενου μήνα», είπε. «Αν αυτό είναι όντως αλήθεια, τότε τουλάχιστον έχουμε λύσει το ζήτημα του ΝΑΤΟ, αλλά υπάρχουν και άλλα ζητήματα εκτός από την απλή ένταξη στο ΝΑΤΟ που πρέπει να αποτελέσουν μέρος των συζητήσεών μας καθώς προχωράμε».
Ο προηγούμενος πρόεδρος, ο γερουσιαστής Μπομπ Μενέντεζ, είχε μπλοκάρει την πώληση για μήνες, λόγω των αντιρρήσεων της Τουρκίας για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, αλλά και για το ιστορικό του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις υπερπτήσεις στον εναέριο χώρο της γειτονικής Ελλάδας.
Σύμφωνα με το 39σέλιδο σφραγισμένο κατηγορητήριο, οι μυστικές υπηρεσίες της Αιγύπτου πλήρωσαν τον Μενέντεζ και τη σύζυγό του εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια για να διασφαλίσουν ότι η στρατιωτική βοήθεια πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων των ΗΠΑ προς την Αίγυπτο θα συνεχίσει να ρέει και για τη συλλογή πληροφοριών.
Ο Μενέντεζ έχει αντιταχθεί στην πώληση αμερικανικών F16 στην Τουρκία. Η πολιτική της Αιγύπτου είναι να κρατήσει την Τουρκία χαμηλά.
Οι κανόνες της Γερουσίας ανάγκασαν τον Μενέντεζ να παραιτηθεί από επικεφαλής της επιτροπής, αφού οι εισαγγελείς ανακοίνωσαν ότι ο ίδιος και η σύζυγός του, Ναντίν Μενέντεζ, αντιμετώπιζαν κατηγορίες για δωροδοκία σε βαθμό κακουργήματος.
Οι επικεφαλής των επιτροπών εξωτερικών υποθέσεων της αμερικανικής Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων εξετάζουν κάθε σημαντική πώληση όπλων στο εξωτερικό. Θέτουν τακτικά ερωτήματα ή εκφράζουν ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα ή διπλωματικά ζητήματα που μπορούν να καθυστερήσουν ή να σταματήσουν τέτοιες συμφωνίες.
Η Άγκυρα κωλυσιεργεί εδώ και μήνες για την επικύρωση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, κατηγορώντας τη Στοκχόλμη ότι κάνει πολύ λίγα εναντίον ανθρώπων που η Τουρκία θεωρεί τρομοκράτες, κυρίως Κούρδων μελών του παράνομου Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK).
Ο Ερντογάν δήλωσε τον Ιούλιο ότι θα προωθήσει την επικύρωση στο κοινοβούλιο όταν αυτό ανοίξει ξανά τον Οκτώβριο, απογοητεύοντας ορισμένα μέλη του Κογκρέσου που θεώρησαν ότι θα μπορούσε να το είχε καλέσει σε συνεδρίαση νωρίτερα ώστε να προχωρήσει η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Μετά την αποσφράγιση του κατηγορητηρίου του Μενέντεζ, ο Ερντογάν δήλωσε ότι η Τουρκία θα πρέπει να μετατρέψει τα νομικά προβλήματα του γερουσιαστή σε ευκαιρία για την αγορά των μαχητικών αεροσκαφών. «Το ότι ο Μενέντεζ βγήκε από το προσκήνιο είναι πλεονέκτημα», ανέφερε ο Ερντογάν στους δημοσιογράφους από τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης.
Η Σουηδία και η Φινλανδία ζήτησαν πέρυσι να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ενώ η φινλανδική ένταξη σφραγίστηκε τον Απρίλιο, η αίτηση της Σουηδίας εξακολουθεί να εμποδίζεται από την Τουρκία και την Ουγγαρία.
Η Τουρκία έχει δηλώσει ότι η Άγκυρα και η Βουδαπέστη εργάζονται σε στενό συντονισμό για το θέμα.
Ο κορυφαίος Ρεπουμπλικανός στην επιτροπή της Γερουσίας, ο γερουσιαστής Jim Risch, έχει αναστείλει τις πωλήσεις όπλων στην Ουγγαρία για το θέμα αυτό.
