Το μεγαθήριο στο χώρο των ακινήτων και λιανικής Signa κήρυξε πτώχευση την Τετάρτη, μετά από την αποτυχία των τελευταίων προσπαθειών του να εξασφαλίσει νέα χρηματοδότηση (τα περισσότερα διεθνή ΜΜΕ κάνουν λίγο για 600 εκατ. ευρώ), καθιστώντας την εταιρεία το μεγαλύτερο θύμα μέχρι στιγμής από τον εκτροχιασμό της αγοράς ακινήτων στην Ευρώπη.
Υπό τον έλεγχο του 46χρονου Αυστριακού μεγιστάνα René Benko τα τελευταία 20 χρόνια, ο όμιλος είναι ιδιοκτήτης του κτηρίου Chrysler της Νέας Υόρκης, καθώς και πολλών μεγάλων έργων και πολυκαταστημάτων σε όλη τη Γερμανία, την Αυστρία και την Ελβετία. Σύμφωνα με τις ενώσεις προστασίας πιστωτών KSV1870 και Alpenländischer Kreditorenverband (AKV), τα χρέη της Signa Holding ανήλθαν σε περίπου 5 δισεκατομμύρια ευρώ, με 42 υπαλλήλους και 273 πιστωτές να επηρεάζονται από τη διαδικασία.
Όπως είχε ήδη φανερό, η Signa δεν μπορούσε να ανταπεξέλθει στις τρέχουσες υποχρεώσεις της και είχε σταματήσει τις πληρωμές προς τους συνεργάτες της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό του ουρανοξύστη 64 ορόφων που χτίζει στο Αμβούργο, του Elbtower. Ενώ η κατασκευή προχωρούσε με γρήγορο ρυθμό, η αδυναμία της Signa να πληρώσει εγκαίρως τον εργολάβο που κατασκεύαζε το κτίριο οδήγησε στη διακοπή των εργασιών. Κάτι αντίστοιχο έχει γίνει και σε άλλα πέντε έργα στη Γερμανία.
Ο Benko φέρεται να προσπάθησε πρώτα να εξασφαλίσει χρηματοδότηση από τους παραδοσιακούς συνεργάτες του, οι οποίοι όμως αρνήθηκαν να τον βοηθήσουν. Σε αυτούς περιλαμβάνονται μεγάλα ονόματα, όπως η γαλλική οικογένεια Peugeot, η οικογένεια Rausing της εταιρείας συσκευασιών Tetra Pak, ο δισεκατομμυριούχος των logistics Klaus – Michael Kuehne, ο Roland Berger, ιδρυτής της γνωστής εταιρείας συμβούλων, ο επικεφαλής της ελβετικής σοκολατοποιίας Lind & Spruengli, οι κληρονόμοι του Αυστριακού οδηγού αγώνων Niki Lauda και άλλα γνωστά ονόματα του ευρωπαϊκού επιχειρηματικού κόσμου.
Επίσης, προσπάθησε να πείσει κρατικά επενδυτικά ταμεία, όπως το Mubadala του Άμπου Ντάμπι και το PIF της Σαουδικής Αραβίας, και hedge funds όπως το Attestor Elliott να προσφέρουν την απαραίτητη ένεση ρευστότητας αλλά δεν τα κατάφερε. Το αποτέλεσμα ήταν η χθεσινή προσφυγή της εταιρείας στις διαδικασίες που προβλέπει το αυστριακό δίκαιο.
Η κατάρρευση του ομίλου αξίας πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ, του οποίου η εμβέλεια εκτείνεται από το πιο γνωστό πολυκατάστημα της Γερμανίας, το KaDeWe του Βερολίνου, μέχρι την κορυφαία αλυσίδα πολυκαταστημάτων της χώρας Galeria και ένα πρότζεκτ ουρανοξύστη, πρόκειται να επηρεάσει ολόκληρη την αγορά ακινήτων της ευρωπαϊκής ηπείρου.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους εχθές ο Αυστριακός καγκελάριος Karl Nehammer προσπάθησε να υποτιμήσει τη σημασία της κατάρρευσης της εταιρείας. «Αυτό που είναι πραγματικά σημαντικό είναι όλοι όσοι επένδυσαν εδώ, ειδικά οι τράπεζες, να παραμείνουν σταθεροί». «Αυτό είναι το πιο κρίσιμο».
Έρευνα από αναλυτές της αυστριακής Raiffeisen Bank International, ενός από τους μεγαλύτερους δανειστές της Signa, προειδοποίησε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι οι δυσκολίες της θα μπορούσαν να προκαλέσουν μεγαλύτερη πτώση στις τιμές των εμπορικών ακινήτων εάν αρχίσει να ξεφορτώνεται ακίνητα.
Η εταιρεία χαρτοφυλακίου της Signa στην Αυστρία δήλωσε ότι θα υποβάλει αίτηση σε δικαστήριο της Βιέννης για να ξεκινήσει διαδικασία αφερεγγυότητας και να αρχίσει μια αναδιοργάνωση του ομίλου. «Στόχος είναι η εύρυθμη συνέχιση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων… και η βιώσιμη αναδιάρθρωση της εταιρείας», αναφέρει η σχετική αίτηση.
Μόλις πριν μία εβδομάδα, υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της Bundesbank έκρουσαν για μία ακόμα φορά τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας και την έκθεση των εμπορικών τραπεζών σε δάνεια προς τέτοιες επιχειρήσεις. Οι εποπτικές αρχές έχουν ήδη δει τα προβλήματα στον τομέα του real estate στη Σουηδία και τις περιπέτειες γερμανικών επιχειρήσεων όπως η Adler και γνωρίζουν πολύ καλά πως η κατάσταση θα μπορούσε εύκολα να εξελιχθεί σε κρίση αν άλλες μεγάλες επιχειρήσεις αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα.
René Benko
Η Signa ανήκε και ελεγχόταν κατά πλειοψηφία από τον Benko, αν και ορισμένα μεμονωμένα άτομα, συμπεριλαμβανομένου του Αυστριακού βιομήχανου Hans Peter Haselsteiner, είχαν μικρότερα μερίδια. Η αφερεγγυότητα της εταιρείας χαρτοφυλακίου αναμένεται να επηρεάσει το σύνολο του ομίλου. Οι τελευταίες επενδυτικές συνομιλίες για την παροχή ρευστότητας για τη θυγατρική Signa Prime -στην οποία η Signa Holding είναι πλειοψηφικός μέτοχος- εξακολουθούν να βρίσκονται σε εξέλιξη, αν και έχουν μόνο μικρές πιθανότητες επιτυχίας, δήλωσε στο Reuters άτομο που βρίσκεται κοντά στο θέμα.
Η Signa Prime Selection είναι η μεγαλύτερη εταιρεία στον κλάδο ακινήτων της Signa, με ακαθάριστη αξία ενεργητικού 20,4 δισ. ευρώ. Άλλοι επενδυτές μειοψηφίας στο τμήμα Prime περιλαμβάνουν τον Γερμανό δισεκατομμυριούχο της βιομηχανίας Klaus-Michael Kuehne, το γερμανικό ίδρυμα RAG και τη γαλλική οικογένεια Peugeot. Η μονάδα εστιάζει σε επενδύσεις σε ακίνητα σε προνομιακές τοποθεσίες στο κέντρο πόλεων στην Αυστρία, τη Γερμανία, την Ελβετία και τη βόρεια Ιταλία.
Η πιο απότομη αύξηση του κόστους δανεισμού στην 25χρονη ιστορία του ευρώ έχει προκαλέσει πτώση των τιμών των ακινήτων στη Γερμανία, όπου είναι αγκυροβολημένο μεγάλο μέρος των εργασιών του ομίλου. Η Signa κατηγόρησε για τα προβλήματά της εξωτερικούς παράγοντες που επηρεάζουν τις δραστηριότητές της στα ακίνητα και την πίεση στις αγορές σε μεγάλους δρόμους. Η αφερεγγυότητα της αφήνει ένα ίχνος μισοτελειωμένων κατασκευαστικών έργων σε ολόκληρη τη Γερμανία, συμπεριλαμβανομένου ενός από τα ψηλότερα κτίρια της χώρας.
Η αίτηση πτώχευσης όμως της Signa αποτελεί βαρύ πλήγμα και για τον ίδιο τον Benko. Ο αυτοδημιούργητος μεγιστάνας δημιούργησε ένα χαρτοφυλάκιο που περιελάμβανε το πολυκατάστημα Selfridges στο Λονδίνο, πολυτελή εμπορικά κέντρα στη Βιέννη και ένα ιστορικό ξενοδοχείο στη Βενετία. Ο Αυστριακός ήταν γνωστό ότι καυχιόταν ότι μόνο η βρετανική βασιλική οικογένεια και η καθολική εκκλησία θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν τη σειρά των αποκλειστικών ακινήτων του, η αξία των οποίων αποτιμήθηκε σε 23 δισεκατομμύρια ευρώ (25 δισεκατομμύρια δολάρια) στα τέλη του περασμένου έτους.
Αυτό που κάνει τον Benko να ξεχωρίζει από πολλούς άλλους επενδυτές ακινήτων είναι ότι συνέχισε να πραγματοποιεί εξαγορές υψηλού προφίλ, ακόμη και όταν τα τελευταία χρόνια άρχισαν να εμφανίζονται προκλήσεις για τη γεμάτη χρέη δομή του. Το τέλος της εποχής του φθηνού χρήματος προκάλεσε τότε μια πτώση των αποτιμήσεων και μια κρίση ρευστότητας, και η ασαφής εταιρική δομή της Signa την έκανε ιδιαίτερα ευάλωτη.
