Του Ευριπίδη Στυλιανίδη, βουλευτή Ροδόπης
Όλοι πιστεύουμε στην ανάγκη βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων και έχουμε εργασθεί αποτελεσματικά γι’ αυτές με συστηματικότητα και ευθύνη. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν θεωρούμε ότι στο βωμό αυτής της βελτίωσης πρέπει να διακυβευθούν λογικές και διαχρονικές θέσεις της χώρας μας, που κατοχυρώνουν τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα,...
εδραιώνουν την γεωστρατηγική παρουσία μας στην περιοχή και υπηρετούν τις συνθήκες και το διεθνές δίκαιο.
Φοβούμαι ότι η πρόσφατη επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα, μέσα στο νέο οθωμανικό αυτοκρατορικό σκηνικό που εξελίχθηκε, έβριθε λαθών της ελληνικής πλευράς - τόσο στους συμβολισμούς όσο και στην ουσία των θεμάτων.
Συγκεκριμένα:
1.Έγινε σε λάθος στιγμή. Το εσφαλμένο timing της ελληνικής κυβέρνησης είναι απογοητευτικό. Τη στιγμή της μεγαλύτερης μεταπολεμικής οικονομικής κρίσης και ενώ διαθέτεις μειωμένη αξιοπιστία στο διεθνή περίγυρο προσκαλείς σε διαπραγματεύσεις τον Τούρκο Πρωθυπουργό, δέκα υπουργούς και 100 επιχειρηματίες και υπογράφεις 21 συμφωνίες. Αυτό είναι λάθος.
2.Ανοίγεις ή τον αφήνεις να ανοίξει την ατζέντα όχι μόνο σε θέματα χαμηλής πολιτικής, αλλά και σε κεντρικά ζητήματα: Αιγαίο, Κύπρος, Θράκη, χωρίς να είσαι προετοιμασμένος να στηρίξεις τις θέσεις σου και να θέσεις κι εσύ «επιθετικά» ζητήματα, που αφορούν τα ζωτικά σου συμφέροντα και τις ευαισθησίες σου.
3.Ο Έλληνας Πρωθυπουργός ανέχεται χωρίς να αντιδρά την ευθεία παρέμβαση του Τούρκου στα εσωτερικά της χώρας μας, όταν αυτός υποδεικνύει στην ελληνική αντιπολίτευση πώς να αντιδράσει στα ζητήματα οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής. Φανταστείτε να γινόταν το αντίστροφο στην Τουρκία.
4.Ο Ταγίπ Ερντογάν προτείνει να πετούμε όλοι, Έλληνες και Τούρκοι, πάνω από το ελληνικό Αιγαίο χωρίς οπλισμό και δεν απαντά στην ελληνική απαίτηση για υποβολή σχεδίων πτήσεων. Δηλαδή μας λέει «θα μπαίνω στο σπίτι σας ό,τι ώρα θέλω, χωρίς την άδεια σας, αλλά θα σας κάνω τη χάρη να μην έχω όπλο γι’ αυτό δεν πρέπει να έχετε όπλο κι εσείς».
5.Σε σχετική ερώτηση ο Τούρκος Πρωθυπουργός απάντησε εμφανίζοντας, αδιαμαρτύρητα από την ελληνική πλευρά, το «casus belli», δηλαδή μια μονομερή και απαράδεκτη για το διεθνές δίκαιο απειλή πολέμου, σαν διμερές ζήτημα. Με άλλα λόγια, μας είπε: «Θα σταματήσω να σας απειλώ με πόλεμο αν παραιτηθείτε από το εθνικό κυριαρχικό σας δικαίωμα να επεκτείνετε τα χωρικά σας ύδατα από τα 6 στα 12 μίλια και θα απομακρύνω τη στρατιά του Αιγαίου αν αφοπλίσετε τα ελληνικά νησιά».
6.Ο Τούρκος Πρωθυπουργός επιχείρησε να μεταβάλει ένα αμιγώς ευρωτουρκικό ζήτημα, που ευαισθητοποιεί τις ΗΠΑ, σε διμερές ελληνοτουρκικό, εξισώνοντας τα θέματα του Οικουμενικού Πατριαρχείου με το αίτημα εκλογής Μουφτή στη Θράκη. Εδώ εντοπίζονται μια υπέρβαση και ένας παραλογισμός: Υπέρβαση διότι δεν είναι λογικό ένας ξένος ηγέτης να μας υποδεικνύει πώς η ελληνική νομοθεσία θα ορίζει τον επικεφαλής μιας Δημόσιας Αρχής (μουφτή) στο εσωτερικό του κράτους μας, όταν αυτός ασκεί και δικαστικές εξουσίες και ενώ στην ίδια τη Τουρκία οι μουφτήδες διορίζονται. Παραλογισμός διότι δεν μπορεί προσβλητικά να εξισώνει τον πνευματικό ηγέτη της Οικουμενικής Ορθοδοξίας με τον τοπικό λειτουργό του ισλαμικού δικαίου, προκειμένου να παρέμβει πολιτικά στην περιοχή της ελληνικής Θράκης για ένα θέμα που αφορά Έλληνες Ευρωπαίους πολίτες, οι οποίοι μάλιστα απολαμβάνουν όλα τα δικαιώματα τους, την ώρα που η Τουρκία ελέγχεται διεθνώς για τη συμπεριφορά της στις δικές της μειονότητες.
7.Η τούρκικη αντιπροσωπεία κινήθηκε επιθετικά όσον αφορά την ανάπτυξη των διμερών οικονομικών σχέσεων κι αυτό δεν είναι απαραιτήτως κακό. Ωστόσο, δεν έγινε καμία αναφορά στην ακτοπλοϊκή σύνδεση της Αλεξανδρούπολης με την Ίμβρο και το Τσανάκαλε, στην κατασκευή της δεύτερης γέφυρας στον Έβρο και σε άλλα ενδιαφέροντα και συγκεκριμένα έργα. Αντίθετα, την ίδια στιγμή που συντελούνταν η επίσκεψη των Τούρκων στην Ελλάδα ανακοινώνονταν επίσημα η ακύρωση του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη και η προώθηση του ανταγωνιστικού τουρκικού αγωγού Σαμψούντα-Τσεϊχάν. Η εξέλιξη αυτή βγάζει την Ελλάδα στο περιθώριο του ενεργειακού χάρτη και αναβαθμίζει εκ νέου τη γεωστρατηγική θέση της Τουρκίας. Είναι πραγματικό «χαστούκι» για την Κυβέρνηση και την ελληνική οικονομική διπλωματία.
8.Τέλος, υπήρξε προσβλητική για τους Έλληνες διπλωμάτες και ανεδαφική η δημόσια προσέγγιση περί αφοπλισμών του αντιπροέδρου της Κυβέρνησης κ. Θ. Πάγκαλου. Εξίσωσε το τούρκικο διπλωματικό κατεστημένο, το οποίο σχεδίασε και υλοποίησε την παράνομη εισβολή και κατοχή στη Κύπρο και στη συνέχεια δυναμίτισε την όποια προσπάθεια βελτίωσης σε πολιτικό επίπεδο των διμερών ελληνοτουρκικών σχέσεων, με τον αγώνα των Ελλήνων διπλωματών για επίλυση των διαφορών και εφαρμογή των διεθνών συνθηκών και διεθνούς δικαίου. Μίλησε για αφοπλισμούς την ώρα που οι προκλήσεις στο Αιγαίο αυξάνονται αντί να αποκλιμακώνονται, σε πλήρη αντίφαση με την ωραιοποιημένη λεκτική προσέγγιση του Ερντογάν και των άλλων προσκεκλημένων μας από την Τουρκία.
Συμπερασματικά όλοι θέλουμε την ειρήνη. Όλοι επιθυμούμε τη βελτίωση των διμερών μας σχέσεων και τη σωστή χρήση του εργαλείου της οικονομικής διπλωματίας. Οι κινήσεις όμως δεν μπορεί να γίνονται μονομερώς και ανεύθυνα. Η εξωτερική πολιτική μας δεν μπορεί να κλείνεται στο χώρο των δημοσίων σχέσεων και να εξαντλείται στο πεδίο των εντυπώσεων. Χρειάζεται συγκεκριμένες κινήσεις ανταπόκρισης και από την άλλη πλευρά. Όχι μόνο σε επίπεδο συμβολισμών, αλλά και επί της ουσίας. Δυστυχώς, η κυβέρνηση για να δείξει κινητικότητα και αντικομφορμισμό άφησε χώρο στην Τουρκία να διαμορφώνει μια άλλη ατζέντα. Δεν είναι ώρα για ακροβατισμούς εντυπώσεων. Χρειάζεται εθνική στρατηγική και κυρίως ευθύνη και αποτελεσματικότητα.
Φοβούμαι ότι η πρόσφατη επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα, μέσα στο νέο οθωμανικό αυτοκρατορικό σκηνικό που εξελίχθηκε, έβριθε λαθών της ελληνικής πλευράς - τόσο στους συμβολισμούς όσο και στην ουσία των θεμάτων.
Συγκεκριμένα:
1.Έγινε σε λάθος στιγμή. Το εσφαλμένο timing της ελληνικής κυβέρνησης είναι απογοητευτικό. Τη στιγμή της μεγαλύτερης μεταπολεμικής οικονομικής κρίσης και ενώ διαθέτεις μειωμένη αξιοπιστία στο διεθνή περίγυρο προσκαλείς σε διαπραγματεύσεις τον Τούρκο Πρωθυπουργό, δέκα υπουργούς και 100 επιχειρηματίες και υπογράφεις 21 συμφωνίες. Αυτό είναι λάθος.
2.Ανοίγεις ή τον αφήνεις να ανοίξει την ατζέντα όχι μόνο σε θέματα χαμηλής πολιτικής, αλλά και σε κεντρικά ζητήματα: Αιγαίο, Κύπρος, Θράκη, χωρίς να είσαι προετοιμασμένος να στηρίξεις τις θέσεις σου και να θέσεις κι εσύ «επιθετικά» ζητήματα, που αφορούν τα ζωτικά σου συμφέροντα και τις ευαισθησίες σου.
3.Ο Έλληνας Πρωθυπουργός ανέχεται χωρίς να αντιδρά την ευθεία παρέμβαση του Τούρκου στα εσωτερικά της χώρας μας, όταν αυτός υποδεικνύει στην ελληνική αντιπολίτευση πώς να αντιδράσει στα ζητήματα οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής. Φανταστείτε να γινόταν το αντίστροφο στην Τουρκία.
4.Ο Ταγίπ Ερντογάν προτείνει να πετούμε όλοι, Έλληνες και Τούρκοι, πάνω από το ελληνικό Αιγαίο χωρίς οπλισμό και δεν απαντά στην ελληνική απαίτηση για υποβολή σχεδίων πτήσεων. Δηλαδή μας λέει «θα μπαίνω στο σπίτι σας ό,τι ώρα θέλω, χωρίς την άδεια σας, αλλά θα σας κάνω τη χάρη να μην έχω όπλο γι’ αυτό δεν πρέπει να έχετε όπλο κι εσείς».
5.Σε σχετική ερώτηση ο Τούρκος Πρωθυπουργός απάντησε εμφανίζοντας, αδιαμαρτύρητα από την ελληνική πλευρά, το «casus belli», δηλαδή μια μονομερή και απαράδεκτη για το διεθνές δίκαιο απειλή πολέμου, σαν διμερές ζήτημα. Με άλλα λόγια, μας είπε: «Θα σταματήσω να σας απειλώ με πόλεμο αν παραιτηθείτε από το εθνικό κυριαρχικό σας δικαίωμα να επεκτείνετε τα χωρικά σας ύδατα από τα 6 στα 12 μίλια και θα απομακρύνω τη στρατιά του Αιγαίου αν αφοπλίσετε τα ελληνικά νησιά».
6.Ο Τούρκος Πρωθυπουργός επιχείρησε να μεταβάλει ένα αμιγώς ευρωτουρκικό ζήτημα, που ευαισθητοποιεί τις ΗΠΑ, σε διμερές ελληνοτουρκικό, εξισώνοντας τα θέματα του Οικουμενικού Πατριαρχείου με το αίτημα εκλογής Μουφτή στη Θράκη. Εδώ εντοπίζονται μια υπέρβαση και ένας παραλογισμός: Υπέρβαση διότι δεν είναι λογικό ένας ξένος ηγέτης να μας υποδεικνύει πώς η ελληνική νομοθεσία θα ορίζει τον επικεφαλής μιας Δημόσιας Αρχής (μουφτή) στο εσωτερικό του κράτους μας, όταν αυτός ασκεί και δικαστικές εξουσίες και ενώ στην ίδια τη Τουρκία οι μουφτήδες διορίζονται. Παραλογισμός διότι δεν μπορεί προσβλητικά να εξισώνει τον πνευματικό ηγέτη της Οικουμενικής Ορθοδοξίας με τον τοπικό λειτουργό του ισλαμικού δικαίου, προκειμένου να παρέμβει πολιτικά στην περιοχή της ελληνικής Θράκης για ένα θέμα που αφορά Έλληνες Ευρωπαίους πολίτες, οι οποίοι μάλιστα απολαμβάνουν όλα τα δικαιώματα τους, την ώρα που η Τουρκία ελέγχεται διεθνώς για τη συμπεριφορά της στις δικές της μειονότητες.
7.Η τούρκικη αντιπροσωπεία κινήθηκε επιθετικά όσον αφορά την ανάπτυξη των διμερών οικονομικών σχέσεων κι αυτό δεν είναι απαραιτήτως κακό. Ωστόσο, δεν έγινε καμία αναφορά στην ακτοπλοϊκή σύνδεση της Αλεξανδρούπολης με την Ίμβρο και το Τσανάκαλε, στην κατασκευή της δεύτερης γέφυρας στον Έβρο και σε άλλα ενδιαφέροντα και συγκεκριμένα έργα. Αντίθετα, την ίδια στιγμή που συντελούνταν η επίσκεψη των Τούρκων στην Ελλάδα ανακοινώνονταν επίσημα η ακύρωση του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη και η προώθηση του ανταγωνιστικού τουρκικού αγωγού Σαμψούντα-Τσεϊχάν. Η εξέλιξη αυτή βγάζει την Ελλάδα στο περιθώριο του ενεργειακού χάρτη και αναβαθμίζει εκ νέου τη γεωστρατηγική θέση της Τουρκίας. Είναι πραγματικό «χαστούκι» για την Κυβέρνηση και την ελληνική οικονομική διπλωματία.
8.Τέλος, υπήρξε προσβλητική για τους Έλληνες διπλωμάτες και ανεδαφική η δημόσια προσέγγιση περί αφοπλισμών του αντιπροέδρου της Κυβέρνησης κ. Θ. Πάγκαλου. Εξίσωσε το τούρκικο διπλωματικό κατεστημένο, το οποίο σχεδίασε και υλοποίησε την παράνομη εισβολή και κατοχή στη Κύπρο και στη συνέχεια δυναμίτισε την όποια προσπάθεια βελτίωσης σε πολιτικό επίπεδο των διμερών ελληνοτουρκικών σχέσεων, με τον αγώνα των Ελλήνων διπλωματών για επίλυση των διαφορών και εφαρμογή των διεθνών συνθηκών και διεθνούς δικαίου. Μίλησε για αφοπλισμούς την ώρα που οι προκλήσεις στο Αιγαίο αυξάνονται αντί να αποκλιμακώνονται, σε πλήρη αντίφαση με την ωραιοποιημένη λεκτική προσέγγιση του Ερντογάν και των άλλων προσκεκλημένων μας από την Τουρκία.
Συμπερασματικά όλοι θέλουμε την ειρήνη. Όλοι επιθυμούμε τη βελτίωση των διμερών μας σχέσεων και τη σωστή χρήση του εργαλείου της οικονομικής διπλωματίας. Οι κινήσεις όμως δεν μπορεί να γίνονται μονομερώς και ανεύθυνα. Η εξωτερική πολιτική μας δεν μπορεί να κλείνεται στο χώρο των δημοσίων σχέσεων και να εξαντλείται στο πεδίο των εντυπώσεων. Χρειάζεται συγκεκριμένες κινήσεις ανταπόκρισης και από την άλλη πλευρά. Όχι μόνο σε επίπεδο συμβολισμών, αλλά και επί της ουσίας. Δυστυχώς, η κυβέρνηση για να δείξει κινητικότητα και αντικομφορμισμό άφησε χώρο στην Τουρκία να διαμορφώνει μια άλλη ατζέντα. Δεν είναι ώρα για ακροβατισμούς εντυπώσεων. Χρειάζεται εθνική στρατηγική και κυρίως ευθύνη και αποτελεσματικότητα.
