Οι επετειακές εκδηλώσεις για τη γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού είναι απόδοση τιμής και μνημοσύνης για τις εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπων που χάθηκαν σε ένα οδοιπορικό που χάραξαν ο πόνος, οι κακουχίες, ο θάνατος. Η επέτειος αυτή μας πληγώνει όμως και για «νερά που αφήνανε στα χέρια τη μνήμη μιας μεγάλης ευτυχίας»(Σεφέρης, Μυθιστόρημα, Αργοναύτες). Αυτήν που έζησε δημιουργώντας και..
μεγαλουργώντας ο Ελληνισμός στη μυθική γη του Πόντου, μέχρι την εφαρμογή του συστηματικού σχεδίου εθνοκάθαρσης. Εδώ η μνήμη λειτουργεί και ως νοσταλγία για μια κοινωνία που διέπρεψε στο εμπόριο, στην παιδεία, τον πολιτισμό. Η οικονομική ευμάρεια στις παράλιες περιοχές και στην ενδοχώρα του Πόντου, συμβάδιζε με την πνευματική και καλλιτεχνική ανάταξη, με το φιλοπρόοδο πνεύμα, την εξωστρέφεια, χάρη στην ευρύτερη παιδεία και τις γενναιόδωρες προσφορές των επιχειρηματιών του Πόντου που συνέδραμαν τα ποικίλα ιδρύματα.
Με τη λαμπερή παρουσία του Φροντιστηρίου της Τραπεζούντας, που είχε σημαντική συμβολή στην εκπαίδευση, αλλά και στην ανάπτυξη της εθνικής συνείδησης, την ενεργό δράση της εκκλησίας που συσπείρωνε το ομόθρησκο στοιχείο της περιοχής, οι Έλληνες του Πόντου άσκησαν σημαντική επιρροή όχι μόνο στην περιοχή του Εύξεινο Πόντου όπου κυριαρχούσαν, αλλά και στα μεγάλα εμπορικά κέντρα της Ευρώπης και της Ρωσίας.
Στη δύσκολη μάχη που δίνουμε σήμερα, η μνήμη της Γενοκτονίας των Ποντίων είναι πρωτίστως μνήμη του εαυτού μας, ευκαιρία υπόμνησης αλλά και αναστοχασμού. Μας δίνει τη δυνατότητα να επικαιροποιήσουμε την πολιτισμική μας μνήμη, ως συλλογική ενότητα που υπαγορεύει συμπεριφορές και εμπειρίες σε μια διαρκή αλληλεπιδραστική σχέση με την κοινωνία. Να ξαναδούμε την ιστορική συνείδηση ως το άλλο πρόσωπο της συλλογικής ταυτότητας.
Όσοι πρεσβεύουν πως ο χρόνος γιατρεύει τις πληγές, σφάλλουν. Οι δράσεις λήθης ή ενθύμησης δημιουργούν ιστορία, μορφοποιούν στρατηγικές του μέλλοντος, περιλαμβάνουν κάποιες φορές στοιχεία αμνησίας ή συγκάλυψης. Είναι σημαντικό με αφορμή τη θλιβερή αυτή επέτειο να ανατρέξουμε στο συλλογικό ήθος των Ελληνικών Κοινοτήτων και να αντλήσουμε νοήματα συλλογικού βίου που θα σηματοδοτήσουν την αρχή μιας νέας περιόδου, που θα εδράζεται στις αρχές του γνήσιου πατριωτισμού και της αλληλέγγυας κοινωνίας. Αν θέλουμε να είμαστε συνεπείς και σεβάσμιοι προς τη θυσία των Ελλήνων του Πόντου, αντί να αναλωνόμαστε σε μακρηγορίες και ανούσιες επετειακές λογοκοπίες, ας περιγράψουμε το παρελθόν του έθνους μέσα από την προοπτική του μέλλοντος. Η δική μας τωρινή στάση προσδιορίζει την ηθική μας σχέση με το παρελθόν.
Αυτό ζητάμε και από τους υπαίτιους της γενοκτονίας. Να αποτολμήσουν μια έντιμη αντιπαράθεση με το παρελθόν που θα περνά από την εγκάρδια απολογία και αναγνώριση της φρικαλεότητας. Αυτή θα επιτρέψει και το άνοιγμα στον ορίζοντα της συγχώρεσης.
