Δεν έπρεπε να υιοθετήσουμε το ευρώ

του Βασίλη Βιλιάρδου
ΕΘΝΙΚΟ ΝΟΜΙΣΜΑ: Δεν έπρεπε να υιοθετήσουμε το ευρώ, αφού το κάναμε, θα έπρεπε να λειτουργήσουμε διαφορετικά, ενώ σήμερα είμαστε εγκλωβισμένοι – δεν έχουμε την πολυτέλεια δηλαδή να εξέλθουμε μονομερώς, χωρίς να υποστούμε δυσανάλογα μεγάλες ζημίες


“Σε ένα οικονομικό σύστημα, το οποίο στηρίζεται στον κανόνα του «χάρτινου χρήματος», αντί στον «κανόνα του χρυσού» ή σε κάποιον άλλο αντίστοιχο, η εκάστοτε κεντρική τράπεζα μπορεί, εάν απαιτηθεί από την (σκιώδη) Πολιτική, να δημιουργήσει υπερπληθωρισμό μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα. Ήδη σήμερα τα χάρτινα μέσα ανταλλαγής χάνουν όλο και περισσότερο τη λειτουργία τους, ως «εργαλεία» διατήρησης αξιών.

Ο κανόνας του χάρτινου χρήματος, χαρακτηρίζει ουσιαστικά ένα κεντρικά κατευθυνόμενο οικονομικό σύστημα – όπως αυτό του (υπαρκτού μέχρι πρότινος) κομμουνισμού. Αν και είναι αδύνατον να το γνωρίζει κανείς με βεβαιότητα, εν τούτοις η στήριξη των δυτικών οικονομιών στο χάρτινο χρήμα και στη δημιουργία του από το πουθενά, θα μπορούσε να αποτελέσει μέσα σε τρία χρόνια παρελθόν”.

Άρθρο

Ίσως θα ήταν σκόπιμο να αναφέρουμε εδώ, σε σχέση με τις τοποθετήσεις πολλών υπέρ της επιστροφής στη δραχμή ότι, εάν υπάρχει κάτι πολύ χειρότερο από την ύφεση και το στασιμοπληθωρισμό, αυτό δεν είναι άλλο από τον υπερπληθωρισμό – όπου από τα μία ημέρα στην άλλη αυξάνονται κατακόρυφα οι τιμές των βασικών ειδών διαβίωσης (τρόφιμα, καύσιμα κλπ.), με ρυθμό που αδυνατούν τόσο οι καταναλωτές, όσο και οι επιχειρήσεις να ανταπεξέλθουν.

Ειδικά μετά την «εγκληματική» υπογραφή του δευτέρου μνημονίου, μέσα από την οποία το εξωτερικό χρέος μας δεν μπορεί πλέον να μετατραπεί σε δραχμές, τυχόν υιοθέτηση του εθνικού νομίσματος αφενός μεν θα πολλαπλασίαζε το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος μας (λόγω της ραγδαίας υποτίμησης της δραχμής), αφετέρου δε θα περιόριζε ανάλογα το ΑΕΠ (σε συνάλλαγμα) – με αποτέλεσμα η σχέση χρέους προς ΑΕΠ να έφτανε σε ανεξέλεγκτα επίπεδα, παράλληλα με την καταστροφή των πάντων από τον υπερπληθωρισμό (η μονομερής άρνηση πληρωμής του δημοσίου χρέους, την οποία συνδέουν με την έξοδο οι υπερασπιστές της δραχμής, θα συνοδευόταν από αναρίθμητες αγωγές εναντίον της χώρας μας, καθώς επίσης από την σχεδόν ολοκληρωτική απομόνωση της – ενώ δεν θα έλυνε φυσικά το πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους).

Εάν δε συμπεριλάβει κανείς στη σκέψη του ότι, η Ελλάδα θα έπαυε να έχει στη διάθεση της συνάλλαγμα για την πληρωμή των εισαγωγών της (το ευρώ είναι συνάλλαγμα), οπότε για να εισάγει οτιδήποτε θα έπρεπε προηγουμένως να αγοράσει δολάρια ή κάποιο άλλο ισχυρό νόμισμα, θα κυριευόταν από έναν πανικό άνευ προηγουμένου. Πολύ περισσότερο όταν γνωρίζει ότι, η κύρια αιτία μίας κρατικής χρεοκοπίας δεν είναι τόσο το δημόσιο χρέος (η Αργεντινή και πολλές άλλες χώρες χρεοκόπησαν με χρέος περί το 50% του ΑΕΠ τους), όσο η έλλειψη συναλλάγματος – το οποίο συνήθως αποσύρεται μαζικά, από κράτη που τυχόν αντιμετωπίζουν προβλήματα.

Παράλληλα, εμείς τουλάχιστον θεωρούμε ότι, δεν έχουμε κανέναν ικανό Θεσμό ή Ίδρυμα, ο οποίος να έχει τη δυνατότητα να ασκήσει επιτυχημένη νομισματική πολιτική, με ένα εθνικό νόμισμα (εκτός του ότι η Ελλάδα δεν έχει το απαιτούμενο «κρίσιμο μέγεθος»). Είναι φυσικά πιθανόν να κάνουμε λάθος, αλλά εμείς δεν θα εμπιστευόμαστε το μέλλον της χώρας μας, όσον αφορά τη νομισματική πολιτική, στην Τράπεζα της Ελλάδας – ή σε κάποιο από αυτά τα κινήματα, τα οποία τάσσονται υπέρ της δραχμής.

Περαιτέρω, σύμφωνα με τις συμβάσεις της Ευρωζώνης, τυχόν εθελούσια έξοδος κάποιας χώρας από το ευρώ, είναι άμεσα συνδεδεμένη με την έξοδο της από ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση – κάτι που θεωρούμε ότι είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπισθεί, ιδιαίτερα από χώρες που διακρίνονται από αρκετά προβληματικά σύνορα (κατακόρυφη αύξηση εξοπλιστικών δαπανών, λαθρομετανάστευση κλπ.).

Τέλος, σε σχέση με την εσωτερική υποτίμηση, είναι σκόπιμο να αναφερθεί πως η σημαντικότερη ίσως διαφορά της από την πληθωριστική μείωση των μισθών είναι το ότι, στην περίπτωση του πληθωρισμού μειώνεται παράλληλα όλο το υπόλοιπο κόστος ζωής (ενοίκια κλπ.). Εν τούτοις, ειδικά όσον αφορά τις αμοιβές, στη μεν πρώτη περίπτωση (εσωτερική υποτίμηση) μειώνονται οι μισθοί αλλά παραμένουν σταθερές οι τιμές των προϊόντων, ενώ στη δεύτερη (πληθωρισμός), παραμένουν σχετικά σταθεροί οι μισθοί, αλλά αυξάνονται οι τιμές δυσανάλογα – με αποτέλεσμα η διαφορά μεταξύ των δύο αυτών «διαδικασιών», σε μεσοπρόθεσμο διάστημα, να είναι αμελητέα (ενώ καμία από τις δύο δεν εγγυάται την ανάπτυξη).

Ανεξάρτητα τώρα από τα παραπάνω, δεν υπάρχει απολύτως κανένα θέμα υποχρεωτικής, μονομερούς εξόδου της χώρας μας από το ευρώ. Οι εκβιασμοί λοιπόν και τα διλήμματα αυτού του είδους, από εκείνους τους πολιτικούς, οι οποίοι τα χρησιμοποιούν για την άνοδο ή για τη διατήρηση τους στην εξουσία, δεν έχουν καμία λογική.

Όσον αφορά δε το θέμα της Ευρωζώνης (άρνηση της να αλλάξει πολιτική, κλείσιμο της ρευστότητας κλπ.) και τις επιπτώσεις του στην Ελλάδα, θεωρούμε ότι η αλλαγή πορείας είναι απλά θέμα χρόνου – ενώ εάν δεν αλλάξει η πολιτική λιτότητας και ύφεσης, τότε θα ακολουθήσει η ελεγχόμενη διάλυση, με την υιοθέτηση των εθνικών νομισμάτων από όλες μαζί τις χώρες-μέλη. Θα ήταν λοιπόν παράλογο να «αυτοκτονήσουμε» μόνοι μας, λίγο πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία ενοποίησης ή διάλυσης. Η πάγια θέση μας στο θέμα της δραχμής είναι ότι:

(α) δεν έπρεπε να υιοθετήσουμε το ευρώ, επειδή δεν είχαμε ανέκαθεν ικανές κυβερνήσεις και επιχειρήσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να επεκταθούν με επιτυχία στην Ευρωζώνη,

(β) αφού το κάναμε, θα έπρεπε να λειτουργήσουμε εντελώς διαφορετικά - αύξηση της ανταγωνιστικότητας, αποφυγή του σπιράλ μισθών-τιμών κλπ., ενώ

(γ) σήμερα είμαστε εγκλωβισμένοι – δηλαδή, δεν έχουμε δυστυχώς την πολυτέλεια να εξέλθουμε μονομερώς, χωρίς να καταστραφούμε από τα χρέη, από την έλλειψη συναλλάγματος και από τον υπερπληθωρισμό.

Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να διαπραγματευόμαστε συνεχώς τη θέση μας, επιλέγοντας μία πραγματικά ικανή πολιτική ηγεσία, η οποία δεν θα αποδέχεται εκβιαζόμενη τα πάντα, για χάρη της νομής της εξουσίας. Επίσης δεν σημαίνει ότι, θα πρέπει οι Πολίτες να ανέχονται τη συνεχή μείωση του βιοτικού τους επιπέδου, βυθισμένοι στη σιωπή των αμνών, χωρίς καμία αντικειμενική αιτία (ίσως οφείλουμε να τονίσουμε εδώ ότι, η ανεργία αυξάνεται σκόπιμα – αφού διαφορετικά είναι αδύνατον να επιβληθούν χαμηλότεροι ονομαστικοί μισθοί στους εργαζομένους).

Όσον αφορά τώρα αυτούς οι οποίοι ισχυρίζονται ότι μία χώρα, η οποία δεν ελέγχει το νόμισμα της, δεν είναι ανεξάρτητη, έχοντας εκχωρήσει μέρος της εθνικής κυριαρχίας της, θεωρούμε πως έχουν απόλυτο δίκιο. Εν τούτοις, η είσοδος ενός οποιουδήποτε κράτους σε μία νομισματική ένωση, συνδέεται αυτόματα με κάτι τέτοιο – ενώ μέχρι πρόσφατα δεν ήταν κανένας Έλληνας αντίθετος (με εξαίρεση τα γνωστά κόμματα, τα οποία ήταν ανέκαθεν υπέρ μίας κεντρικά κατευθυνόμενης οικονομίας - η οποία ποτέ μέχρι σήμερα δεν λειτούργησε επιτυχημένα).

Εμείς πάντως, πιστεύοντας στην ατομική πρωτοβουλία και στη δημοκρατία (το σύνολο για το άτομο), έχουμε την άποψη ότι, η απομόνωση και ο προστατευτισμός δεν είναι ότι καλύτερο για το μέλλον μίας σύγχρονης κοινωνίας – αν και τα «εξελικτικά βήματα» οφείλουν να είναι συνετά και μετρημένα, όπως έχει αποδειχθεί από την ασύμμετρη παγκοσμιοποίηση, καθώς επίσης από τις Ευρωπαϊκές ασυμμετρίες.

Κατά την υποκειμενική μας άποψη, η μικτή οικονομία, στην οποία οι κοινωφελείς (ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ), οι στρατηγικές (ΟΤΕ κλπ.) και οι κερδοφόρες μονοπωλιακές επιχειρήσεις (ΟΠΑΠ) ανήκουν στο κράτος, ενώ όλες οι υπόλοιπες στους ιδιώτες, είναι ένα επιτυχημένο οικονομικό σύστημα – αντίθετα με την κεντρικά κατευθυνόμενη οικονομία (όλες οι επιχειρήσεις στο κράτος), καθώς επίσης με τη νεοφιλελεύθερη (όλες οι επιχειρήσεις στους ιδιώτες). Εάν δε η μικτή οικονομία λειτουργεί σε περιβάλλον άμεσης δημοκρατίας, τότε οι συνθήκες ανάπτυξης, με κοινωνική δικαιοσύνη, είναι ιδανικές.

Από την άλλη πλευρά οι ίδιοι αυτοί συνήγοροι της δραχμής υποστηρίζουν ότι, εάν μία χώρα μπορεί να ελέγξει σωστά το νόμισμα της, τότε δεν υπάρχει θέμα υπερπληθωρισμού. Η άποψη αυτή είναι επίσης σωστή, αλλά προϋποθέτει φυσικά ισοσκελισμένο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (εμπορικό κλπ.), καθώς επίσης ισοσκελισμένο προϋπολογισμό, δυνατότητα φθηνού δανεισμού και πολύ χαμηλό εξωτερικό (δημόσιο και ιδιωτικό) χρέος.

Εάν κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει (όπως, για παράδειγμα, στην περίπτωση της Τουρκίας, λόγω ελλειμματικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών), τότε είναι σαν να υπερασπίζουμε το ότι, «η ημέρα θα είναι ηλιόλουστη, εάν δεν βρέξει». Σε κάθε περίπτωση υπενθυμίζουμε ότι, οι συναλλαγές στον Ισημερινό γίνονται με δολάρια, τα σπίτια στην Τουρκία ενοικιάζονται με ρήτρα ευρώ, η Ισλανδία αναζητάει σύνδεση του νομίσματος της με το δολάριο του Καναδά, για να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό, τα περισσότερα ασιατικά κράτη έχουν συνδέσει τα νομίσματα τους με το δολάριο, λόγω της αδυναμίας τους να ασκήσουν σωστή νομισματική πολιτική κοκ.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ

Περαιτέρω, εάν τυχόν το 51% των έγκυρων ψηφοδελτίων στις επερχόμενες εκλογές είναι υπέρ εκείνων των κομμάτων, τα οποία υποστηρίζουν τα μνημόνια και τις εμπράγματες δανειακές συμβάσεις (άρση της ασυλίας, απώλεια της εθνικής κυριαρχίας κλπ.), θα σημαίνει ότι, η πλειοψηφία των Ελλήνων αποδέχεται τη λεηλασία της δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας, την ύφεση, τη μείωση των μισθών και των συντάξεων, την κατάρρευση του κοινωνικού κράτους, την εξαθλίωση και την υποδούλωση της πατρίδας μας στους ξένους εισβολείς, για πολλές δεκαετίες.

Ολοκληρώνοντας οφείλουμε να προσθέσουμε ότι, οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ, στη σελίδα 17 της πρόσφατης ανάλυσης τους, κάτω από το σημείο «tail risks» γράφουν τα εξής:

«Οι πιθανές επιπτώσεις μίας ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας και εξόδου ενός κράτους-μέλους της Ευρωζώνης είναι απρόβλεπτες. Επομένως, είναι αδύνατον να απεικονισθούν σε ένα ειδικό σενάριο. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, τότε είναι πολύ πιθανόν να επεκταθεί η κρίση και στα άλλα κράτη – κάτι που θα δημιουργούσε πανικό στις αγορές, ο οποίος θα οδηγούσε σε μαζική έξοδο κεφαλαίων και σε bank run. Κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις, δεν θα μπορούσε να αποκλεισθεί η διάλυση της Ευρωζώνης».

Είναι η πρώτη φορά που το ΔΝΤ αναφέρεται επίσημα στη διάλυση της ένωσης, εάν τυχόν συμβεί κάτι στην Ελλάδα (τεκμηριώνοντας ουσιαστικά το ότι, τα διλήμματα και οι εκβιασμοί της εξουσίας είναι κενά), προτείνοντας την άμεση έκδοση κοινών ομολόγων δημοσίου (Euro-Bills) - έως την πολιτική ένωση της Ευρωζώνης και τη μετέπειτα υιοθέτηση των ευρωομολόγων (Euro-Bonds).

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Λύσεις για την Ελλάδα υπάρχουν, ενώ είναι πολύ περισσότερες από όσες έχουμε ήδη παρουσιάσει σε προηγούμενες αναλύσεις μας. Απαραίτητη προϋπόθεση όμως, κυρίως επειδή αναζητούμε διατηρήσιμες λύσεις και όχι ευκαιριακές, είναι να εγκατασταθεί η άμεση δημοκρατία στη χώρα μας - η οποία θα μας επιτρέψει να ελέγχουμε τα δημόσια οικονομικά, εμποδίζοντας τη δημιουργία νέων χρεών και την υποταγή μας στη δικτατορία των αγορών.

Σε κάθε περίπτωση βέβαια, προηγείται πριν από κάθε τι άλλο η άμεση εκδίωξη του ΔΝΤ από την Ελλάδα όσο και αν μας κοστίσει αφού, όσο περισσότερο παραμένει, τόσο πιο σκοτεινό και απαισιόδοξο θα γίνεται το μέλλον μας – ενώ οι λύσεις θα περιορίζονται και θα ακριβαίνουν συνεχώς. Ας μην ξεχνάμε δε ότι, “η δύναμη δεν δημιουργεί Δίκαιο και δεν είμαστε υποχρεωμένοι να υπακούμε παρά μόνο τις νόμιμες δυνάμεις” (J.J.Rousseau).


ΥΓ: Σε σχέση με το έλλειμμα του προϋπολογισμού το 2012, αλλά και με το δημόσιο χρέος, οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι, θα επιδεινωθούν σε μεγάλο βαθμό από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών – ειδικά από αυτών που είναι μάλλον αδύνατον να ανταπεξέλθουν με ίδια μέσα (ΑΤΕ, ΤΤ). Υπενθυμίζουμε ότι, το δημόσιο χρέος της Ιρλανδίας, από περίπου 35% του ΑΕΠ, εκτοξεύθηκε πάνω από το 100% μετά τη διάσωση των τραπεζών της – η οποία δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.

Ακριβώς για το λόγο αυτό αναφέραμε στο παρελθόν ότι, με τη διαγραφή χρέους (PSI) «η Ελλάδα πυροβόλησε τα πόδια της» - αφού ένα πολύ μεγάλο μέρος της διαγραφής επιβάρυνε τις δικές μας τράπεζες, τα ασφαλιστικά μας ταμεία, τα πανεπιστήμια, τους ιδιώτες επενδυτές κλπ.


Αθήνα, 24. Απριλίου 2012
http://www.facebook.com/viliardos
http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2581.aspx