Επιμέλεια: Μάνος Χατζηγιάννης
“Τη ρωμιοσύνη μην την κλαις
εκεί που πάει να σκύψει
εκεί που πάει να σκύψει
με το σουγιά στο κόκκαλο
με το λουρί στο σβέρκο
Νάτη πετιέται απο ξαρχής
κι αντριεύει και θεριεύει
και καμακώνει το θεριό
με το καμάκι του ήλιου”
κι αντριεύει και θεριεύει
και καμακώνει το θεριό
με το καμάκι του ήλιου”
400 χρόνια σκλαβιάς από την άλωση της Πόλης το 1453 μέχρι την επανάσταση του 1821 δεν είναι λίγα.
Ποτίστηκε με ρωμαϊκο αίμα το χώμα της πατρίδας μας μα λευτερωθήκαμε. Μας άφησε κατάλοιπα η τουρκοκρατία ασυζητητί και τα λουζόμαστε μεσα από τον χαρακτήρα του σημερινου΄Νεοέλληνα,αλλά η Ρωμιοσύνη κράτησε και κάποια στοιχεία που όπου και να ψάξεις ανα τον πλανήτη δεν τα βρίσκεις....
Αυτά τα στοιχεία ήταν που μας ώθησαν, μια χούφτα ανθρώπους, να σηκώσουμε μπαϊράκι και να τα βάλουμε με μια ολόκληρη Οθωμανική αυτοκρατορία. Γιατί στα δύσκολα ενωνόμαστε και είμαστε γενναίοι σαν λιοντάρια, στα εύκολα και σε περιόδους ειρήνης μετατρεπόμαστε σε υαίνες και θέλουμε ο ένας να βγάλει το μάτι του αλλουνου...
Ίσως εκείνος που ψυχογράφησε καλύτερα τον Έλληνα ήταν ο Λόρδος Βύρωνας. Έγραψε: “Για τους Έλληνες δεν μπορώ να πω πολλά καλά μέχρι τώρα και δεν μου αρέσει να μιλήσω άσχημα για αυτούς όπως κάνει ο ένας για τον άλλον”...
Μόνο ένα πράγμα μας ανατριχιάζει ακόμη και θωρώντας το παραμερίζουμε τις έχθρητες και την κακολογιά ο ένας για τον άλλον. Κι αυτό είναι η γαλανόλευκη. Για αυτό και δεν υπάρχει νοήμων Έλληνας, που να βλέπει να σκίζουν ή να καίνε οι αστοιχείωτοι τρωγλοδύτες της πολυπολιτισμικότητας το σύμβολο του έθνους και να μην οργίζεται. Παράλληλα η σημαία ξεπερνάει όποια εθνικιστικά παραληρήματα και η σημασία της απαξιώνει την ρητορεία των πατριδοκάπηλων.
Η ελληνική σημαία δεν υψώνεται, δεν κυματίζει περήφανη, ούτε για να κοκορεύονται οι ψευτοπατριώτες ούτε για να οργίζονται οι ψευτοδιεθνιστές.
Το ΤΗΛΕΓΡΑΦΗΜΑ έψαξε και βρήκε όλα εκείνα τα ιστορικά στοιχεία για το εθνικό μας σύμβολο καθόλη την περίοδο της Τουκροκρατίας μέχρι και την Επανάσταση του 1821 και σας τα παραθέτει....
Μετά το μοιραίο 1453
Η πρώτη ελληνική σημαία επί Τουρκοκρατίας αναφέρεταιστο ποίημα “Θρήνος της Κωνσταντινουπόλεως”: “Σήμαδι μέγα φλάμπουρο τον Σταυρόν του Κυρίου”. Στο στίχο αυτό ο ποιητής περικλείει τη μορφή της πρώτης επαναστατικής σημαίας η οποία είναι ναι μεν απλούστατη αλλά είναι το λάβαρο της Μεγάλης Ιδέας, είνια το σύμβολο της ελευθερίας συνοδευόμενης υπό της ζωογόνου μορφής του Εσταυρωμένου.
Κι αυτό ήταν και το πραγματικό νόημα της ελληνικη΄ς σημαίας τότε. Όσες εξεγέρσεις κι αν έγιναν μέσα σε 400 χρόνια, όσοι αρχηγοί κι αν πρωτοστάτησαν και εμπνεύστηκαν κάποιο φλάμπουρο, σχεδόν όλα είχαν ένα κοινό και χαρακτηριστικό γνώρισμα, τον Σταυρό.
Μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως επαναστατικη΄σημαία ύψωσε πρώτος ο κλέφτης της Πελοποννήσου Κροκόδειλος Κλαδάς (1464). Αυτή ήταν κόκκινη με το δικέφαλο αετό διότι ήθελε να δείξει ότι δεν έπεσε η αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης.
Από την άλλη πλευρά οι Φαναριώτες ηγεμόνες της Βλαχίας είχαν σημαία με μονοκέφαλο αετό ο οποίος κρατούσε με το ράμφος του το Σταυρό μεταξύ ημισελήνου και ήλιου.
Οι Μαυρομιχαλαίοι στην επανάσταση του 1769, που έγινε με την υποκίνηση της Ρωσίας, ύψωσαν λευκή σημαία με γαλάζιο σταυρό, την οποία διετήρησαν κα ιστην επανάσταση του 1821.
Από την άλλη πλευρά οι Φαναριώτες ηγεμόνες της Βλαχίας είχαν σημαία με μονοκέφαλο αετό ο οποίος κρατούσε με το ράμφος του το Σταυρό μεταξύ ημισελήνου και ήλιου.
Οι Μαυρομιχαλαίοι στην επανάσταση του 1769, που έγινε με την υποκίνηση της Ρωσίας, ύψωσαν λευκή σημαία με γαλάζιο σταυρό, την οποία διετήρησαν κα ιστην επανάσταση του 1821.
Οι κληρικοί που τέθηκαν επικεφαλής εξεγέρσεων χρησιμοποιούσαν ως σημαίες τα λάβαρα των εκκλησιών.
Οι Χειμαρριώτες είχαν σηαμία λευκη΄με τις εικόνες των αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ.
Ο Μελισσινός Μακάριος ύψωσε λευκη΄με τον γαλάζιο Σταυρό, ο δε καπετάν Τζιουβάρας (1770) στο Λουρό αρματολός πρόσθεσε στη σημαία του Μακαρίου, στο κέντρο του Σταυρού τις εικόνες του Χριστού και της Παναγίας στη μία κα ιστην άλλη πλευρά αντίστοιχα.
Οι Χειμαρριώτες είχαν σηαμία λευκη΄με τις εικόνες των αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ.
Ο Μελισσινός Μακάριος ύψωσε λευκη΄με τον γαλάζιο Σταυρό, ο δε καπετάν Τζιουβάρας (1770) στο Λουρό αρματολός πρόσθεσε στη σημαία του Μακαρίου, στο κέντρο του Σταυρού τις εικόνες του Χριστού και της Παναγίας στη μία κα ιστην άλλη πλευρά αντίστοιχα.
Οι σημαίες των κλεφτών της Πελοποννήσου συνήθως ήταν λευκές μετον Άγιο Δημήτριο ή τον Άγιον Γεώργιο, τον γαλάζιο Σταυρό και την επιγραφή “εν τούτω νίκα”
Του Λάμπρου Τσεκούρα, αρματολού από τον Παρνασσό, η σημαία έφερε αετό, τον οποίο τα δημοτικά ταγούδια ονομάζουν σταυραετό.
Ο Λάμπρος Κατσώνης στη σημαία του είχε τις εικόνες του Αγίου Κωνσταντίνου και της Αγίας Ελένης.
Πόσο μεγάλη ήταν η ποικιλία ων σημαιών αποδεικνύεται από το δημορικότραγούδι “Ελευθερία και τυραννία”: “Εγώ είμαι ο γέρο Όλυμπος ο κοσμοξακουσμένος. Πόχω σαράνταδυο κορφές κι αμέτρητες βρυσούλες, κάθε κορφή και φλάμπουρο κάθε δεντρί και κλέφτης”
Του Λάμπρου Τσεκούρα, αρματολού από τον Παρνασσό, η σημαία έφερε αετό, τον οποίο τα δημοτικά ταγούδια ονομάζουν σταυραετό.
Ο Λάμπρος Κατσώνης στη σημαία του είχε τις εικόνες του Αγίου Κωνσταντίνου και της Αγίας Ελένης.
Πόσο μεγάλη ήταν η ποικιλία ων σημαιών αποδεικνύεται από το δημορικότραγούδι “Ελευθερία και τυραννία”: “Εγώ είμαι ο γέρο Όλυμπος ο κοσμοξακουσμένος. Πόχω σαράνταδυο κορφές κι αμέτρητες βρυσούλες, κάθε κορφή και φλάμπουρο κάθε δεντρί και κλέφτης”
Η πρώτη επίσημη σημαία
Η πρώτη επίσημα αναγνωρισμένη από όλα τα κράτη σημαία ελληνικής ελεύθερης πολιτείας ήταν της Επτανήσου Πολιτείας. Μετά τη συμφωνία του 1800 μεταξύ Γαλλίας, Ρωσίας και Τουρκίας ζητήθηκε αρχικά ως σύμβολο ο αναγεννημένος εκ της τέφρας του φοίνικας, η Τουρκία αρνήθηκε θεωρώντας το σύμβολο επαναστατικό και μετά από πολλές διαβουλεύσεις επιλέχθηκε ως εθνικό σύμβολο ο κιτρινωπός ενετικός φτερωτός λέοντας του Αγίου Μάρκου. Έτσι ορίσθηκε η σημαία της Επτανήσου Πολιτείας να φέρει σε κυανό φόντο όρθιο τον πτερωτό κιτριωνπό λέοντα ο οποίος κρατούσε με το μπροστινό πόδι το Ευαγγέλιο, επί του οποίου υπήρχε Σταυρός και κάθετα μια δέσμη με επτά λόγχες σχεδιασμένες σαν ακτίνες.
Μπότσαρης, Ρήγας, Υψηλάντης
Πρώτος ο Μάρκος Μπότσαρης τον Οκτώβριο του 1820 ύψωσε στο Σούλι την σημαία του ολόασπρη με την εικόνα του Αγίου Γεωργίου και με γαλάζιο σταυρό πλασιωμένο από δάφνη.
Ο εθνομάρτυρας Ρήγας Φεραίος είχε προσχεδιάσει σημαία ερυθρά, λευκή και μαύρη με το ρόπαλο του Ηρακλή στη νεπιφάνεια και τρεις σταυρούς. Το άσπρο συμβόλιζε την ελευθερία, το κόκκινο σήμαινε το αίμα με το οποίο αυτή ανακτήθηκε και το μάυρο συμβόλιζε το θάνατο.
Την πρώτη επίσηημ σημαία ύψωσε στις 28 Φεβρουαρίου 1821 στο Ιάσιο της Ρουμανίας ο Αλέξανδρος Υψηλάντης. Ήταν τρίχρωμη όμοια με τη σημαία του Ρήγα, αλλά από τη μια όψη είχε την εικόνα των Αγίων Κωνσταντινου και Ελένης με το Σταυρό και τη φράση “εν τουτω νικα” και από την άλλη το φοίνικα με τη φράση “εκ της κονεώς μου αναγεννώμαι”.
Στην Πελοπόννησο
Η πρώτη σημαία που υψώθηκε στην Πελοπόννησο κατά την επανάσταση, 21 Μαρτίου 1821, είναι εκείνη που φυλάσσεται στο θησαυροφυλάκιο της αγίας Λαύρας. Έχει επιφάνεια βυσσινί κεντημένη με αργυρό και χρυσό και στολισμένη με μαργαρίτες. Ολόγυρα έχει χρυσά κρόσσια και στο μέσο της επιφάνειας φέρει την εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Σημαίες με κόκκινο σταυρό και παραλλαγές
Πολλοί οπλαρχηγοί ύψωσαν λευκές σημαίες με κόκκινο σταυρό όπως για παράδειγμα οι Καλαρρητηοί της Ηπείρου. Άλλοι ύψωσαν λευκές με τον Άγιο Γεώργιο όπως ο Εμ . Παπάπς των Σερρών, ο Λιακόπουλος και οΖαφειράκης, ο δε εθνομάρτυς Αθανάσιος Διάκος προσέθεσε και τη νεπιγραφήν “ελευθερία ή θάνατος”.
Ο Πλαπούτας ύψωσε σημαία άσπρη με γαλάζιο σταυρό και στις τέσσερις γωνίες του είχε τα αρχικα ΙΧΝΚ, δηλαδή Ιησούς Χριστός Νικά.
Οι Κολοκοτρωναίοι από την αρχή χρησιμοποιούσαν σημαία άσπρη με γαλάζιο σταυρό.
Ο Πλαπούτας ύψωσε σημαία άσπρη με γαλάζιο σταυρό και στις τέσσερις γωνίες του είχε τα αρχικα ΙΧΝΚ, δηλαδή Ιησούς Χριστός Νικά.
Οι Κολοκοτρωναίοι από την αρχή χρησιμοποιούσαν σημαία άσπρη με γαλάζιο σταυρό.
Τα νησιά
Από τα νησιά πρώτες οι Σπέτσες ύψωσαν την σημαία της επαναστάσεως, 26 Μαρτίου 1821.Ήταν άσπρη με πλαίσια ερυθρά. Στη μέση είχε ημισέληνο γυρισμένη προς τα κάτω και Σταυρό πάνω της. Προς τα δεξιά είχε άγκυρα όρθια με περιτυλιγμένο ένα φίδι του οποίου τη γλώσσα έρωγε κουκουβάγια. Προς τα αριστερά υπήρχε λόγχη. Δεξιά κα ιαριστερά υπήρχε η φράση “ελευθερία ή θάνατος”
Της Ύδρας από την άλλη πλευρά ήταν γαλάζια με ερυθρά πλαίσια και άσπρο σταυρό., δεξιά από το σταυρό άγκυρα και αριστερά λόγχη ως σύμβολα του ναυτικού. Κάτω από το Σταυρό μισοφέγγαρο άσπρο και γυρισμένο προς τα κα΄τω με τη νεπιγραφή “ή ταν ή επι τας”.
Των Ψαρών ήταν όμοια με των Σπετσών με μόνη διαφορά ότι η άγκυρα ήταν προς τα κα΄τω γυρισμένη, το δε μισοφέγγαρο είχε και άστρο.
Της Ύδρας από την άλλη πλευρά ήταν γαλάζια με ερυθρά πλαίσια και άσπρο σταυρό., δεξιά από το σταυρό άγκυρα και αριστερά λόγχη ως σύμβολα του ναυτικού. Κάτω από το Σταυρό μισοφέγγαρο άσπρο και γυρισμένο προς τα κα΄τω με τη νεπιγραφή “ή ταν ή επι τας”.
Των Ψαρών ήταν όμοια με των Σπετσών με μόνη διαφορά ότι η άγκυρα ήταν προς τα κα΄τω γυρισμένη, το δε μισοφέγγαρο είχε και άστρο.
Κάπως έτσι κύλησε ο πρώτος χρόνος της επανάστασης μέχρι την Ενθοσυνέλευη της Επιδαύρου την πρώτη Ιανουαρίου του 1822, η οποία μεταξύ άλλων όρισε πως:
“α)Των μετά κατά γην δυνάμεων η σημαία σχήματος τετραγώνου θέλει έχει το εμβαδόν κυανούν, το οποίο θέλει διαιρείσθαι εις τέσσερα ίσα τμηματα δι ενός Σταυρού λευκοχρόου, διασχίζοντος εκείνα τα τμήματα από άκρων έως άκρων του εμβαδού.
β)Η δε κατά θάλασσαν σημαίαν θέλει είσθαι διττή. Μια δια τα πολεμικά και άλλη δια τα εμπορικά. Δια τα πολεμικά πλοία το εμβαδόν θέλε διαιρείσθαι εις εννέα οριζόντια παραλληλόγραμμα, παραμειβομένων εις αυτά των χρωμάτων λευκού και κυανού. Εις την άνω δε προς τα έσω γωνίαν του εμβαδού θέλε ισχηματισθή τετράγωνον κυανόχρουν διηρημένονεν τω μέσω δι ενός σταυρού λευκόχροου.
Την δε δια τα εμπορικά πλοία διωρισμένης το εμβαδόν θέλει είσθαι κυανούν. Εις την άνω προς τα έσω γωνίαν τούτου του εμβαδού θέλει σχηματισθή ωσαύτως τετράγωνον λευκόχρουν και διηρημένον εν τω μέσω δι ενός σταυρού κυανοχρόοου.
β)Η δε κατά θάλασσαν σημαίαν θέλει είσθαι διττή. Μια δια τα πολεμικά και άλλη δια τα εμπορικά. Δια τα πολεμικά πλοία το εμβαδόν θέλε διαιρείσθαι εις εννέα οριζόντια παραλληλόγραμμα, παραμειβομένων εις αυτά των χρωμάτων λευκού και κυανού. Εις την άνω δε προς τα έσω γωνίαν του εμβαδού θέλε ισχηματισθή τετράγωνον κυανόχρουν διηρημένονεν τω μέσω δι ενός σταυρού λευκόχροου.
Την δε δια τα εμπορικά πλοία διωρισμένης το εμβαδόν θέλει είσθαι κυανούν. Εις την άνω προς τα έσω γωνίαν τούτου του εμβαδού θέλει σχηματισθή ωσαύτως τετράγωνον λευκόχρουν και διηρημένον εν τω μέσω δι ενός σταυρού κυανοχρόοου.
Όλα αυτά τα ενέκρινε και τα επικύρωσε και το Σύνταγμα του 1827.
Βιβλιογραφία
“Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΗΜΑΙΑ-ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ” του Νικολάου Ζαφειρίου, Γυμνασιάρχη
“Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΗΜΑΙΑ-ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ” του Νικολάου Ζαφειρίου, Γυμνασιάρχη
