από υψηλή ανεργία και να κατακλύζεται από ένα υπέρογκο ρεύμα λαθρομετανάστευσης που έχει διαλύσει κάθε υποδομή υποδοχής στα Ελληνικά νησιά του Αιγαίου, μπορεί ακόμα η αγορά να βρίσκεται στο ναδίρ από έλλειψη ρευστότητας, χρηματοδότησης και αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών, μπορεί να υπάρχουν πολύ σοβαρές εστίες έντασης με κίνδυνο ανάφλεξης στα σύνορα μας, η Ελληνική Κυβέρνηση όμως, δια της αναπληρώτριας υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής Τασίας Χριστοδουλοπούλου, φαίνεται πως θεωρεί υψίστης προτεραιότητας την νομοθέτηση πιο χαλαρών κριτηρίων για την απόδοση της Ελληνικής ιθαγένειας σε αλλοδαπούς που βρίσκονται στην Ελλάδα (σχετικό με το θέμα είναι το άρθρο μας 17ης Απριλίου 2015 με τίτλο Λαθρομετανάστευση & Αλλήθωρη Ιδεοληψία).
Ήδη τα μέλη της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής συζήτησαν (και ενέκριναν με τις ψήφους των κομμάτων ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ – οι ΑΝΕΛ καταψήφισαν) την χαλάρωση των κριτηρίων απόδοσης της Ελληνικής ιθαγένειας σε αλλοδαπούς κάτι που θα οδηγήσει στην απόκτηση Ελληνικής ιθαγένειας από 100.000 έως 200.000 περίπου αλλοδαπούς (παιδιά και ενήλικες) που ζουν μόνιμα στην Ελλάδα. Ήδη, η αναπληρώτρια υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Τασία Χριστοδουλοπούλου προώθησε το νομοσχέδιο για την ιθαγένεια προς τελική επεξεργασία και ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής, η οποία αναμένεται να γίνει την εβδομάδα 15-19 Ιουνίου 2015.
Λεωνίδας Κουμάκης
Για το πολύ σημαντικό και σοβαρό αυτό θέμα, δεκάδες Καθηγητές Πανεπιστημίων – και όχι μόνο, απέστειλαν ένα τεκμηριωμένο υπόμνημα προς τα μέλη της επιτροπής, εφιστώντας την προσοχή τους στις προϋποθέσεις χορήγησης Ελληνικής ιθαγένειας σε αλλοδαπούς.
Το κείμενο του υπομνήματος αφορά πλέον και τους βουλευτές όλων των κομμάτων του Ελληνικού Κοινοβουλίου οι οποίοι θα κληθούν να λάβουν θέση κατά την συζήτηση της Ολομέλειας και να αποφασίσουν.
Το κείμενο του υπομνήματος, με τον πλήρη κατάλογο των υπογραφών που το συνοδεύουν, έχει ως εξής:
ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ
Πληροφορηθήκαμε ότι συζητείται το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Μεταρρύθμισης με το οποίο ετοιμάζεται η τροποποίηση του κώδικα της ελληνικής ιθαγένειας και προτείνεται η χαλάρωση των κριτηρίων απόδοσης Ελληνικής ιθαγένειας. Καλούμε την Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής να λάβει υπ’ όψιν της ότι οι προτεινόμενοι από το νομοσχέδιο όροι για την απόδοση Ελληνικής ιθαγένειας είναι πολύ χαλαροί σε σχέση με τη νομοθεσία Ευρωπαϊκών και άλλων κρατών, και κανείς δεν υποχρεώνει την Ελλάδα να γίνει από τις πιο ελαστικές χώρες στους όρους που απαιτούνται για την απόκτηση ιθαγένειας. Δεν είναι προς το συμφέρον της μικρής μας χώρας να καταλήξει ‒ ειδικά τώρα που για οικονομικούς λόγους φεύγουν για το εξωτερικό όσοι Έλληνες μπορούν να το κάνουν ‒ να απαρτίζεται από πολίτες με διαφορετικό πολιτιστικό υπόβαθρο από εκείνο των Ελλήνων, οι οποίοι πολίτες ζουν κατ’ ανάγκη στη χώρα μας και όχι επειδή αισθάνονται ότι είναι η δική τους πατρίδα.
Οφείλετε να λάβετε υπ’ όψιν ότι στην απόφαση 60/2013 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας αναφέρεται ότι: «ελάχιστος όρος και όριο των σχετικών νομοθετικών ρυθμίσεων για την απονομή της ελληνικής ιθαγένειας είναι η ύπαρξη γνησίου δεσμού του αλλοδαπού προς το ελληνικό κράτος και την ελληνική κοινωνία, τα οποία δεν είναι οργανισμοί ασπόνδυλοι και δημιουργήματα εφήμερα αλλά παριστούν διαχρονική ενότητα με ορισμένο πολιτιστικό υπόβαθρο, κοινότητα με σχετικώς σταθερά ήθη και έθιμα, κοινή γλώσσα με μακρά παράδοση, στοιχεία τα οποία μεταβιβάζονται από γενεά σε γενεά με την βοήθεια μικρότερων κοινωνικών μονάδων (οικογένεια) και οργανωμένων κρατικών μονάδων (εκπαίδευση).
Συνεπεία των ανωτέρω παραδοχών, πρέπει να γίνει δεκτό ότι ο νομοθέτης, κατά τον καθορισμό των προϋποθέσεων αποκτήσεως της ελληνικής ιθαγενείας από αλλοδαπούς, δύναται μεν, κατ’ απόκλιση από την βασική αρχή του δικαίου της καταγωγής (ius sanguinis) ως αυτόματου τρόπου κτήσεως της ελληνικής ιθαγένειας, να προβλέψει τρόπους κτήσεως της ιθαγενείας βάσει της αρχής του δικαίου του εδάφους (jus soli) και περαιτέρω, να θεσπίζει για τις περιπτώσεις αυτές και τυπικά κριτήρια, όπως είναι η νόμιμη παραμονή στην χώρα και η διάρκεια αυτής, αλλά θα πρέπει να τα συνδυάζει και με ουσιαστικά κριτήρια, ούτως ώστε να τεκμηριώνεται ο γνήσιος δεσμός του αλλοδαπού προς την ελληνική κοινωνία, δηλαδή η ενσωμάτωσή του σε αυτήν υπό την ανωτέρω εκτεθείσα έννοια».
Θεωρούμε ότι η ύπαρξη ενός Έλληνα γονέως αποτελεί ικανή προϋπόθεση για απόκτηση ελληνικής ιθαγένειας από τα τέκνα. Σε περίπτωση τέκνων δύο αλλοδαπών γονέων, θεωρούμε ότι απόκτηση ελληνικής ιθαγένειας μπορεί να αποδοθεί μόνο σε τέκνα αλλοδαπών γονέων αμφοτέρων μονίμως και νομίμως επί δεκαετία κατοικούντων στην Ελλάδα, διάστημα μέσα στο οποίο γεννήθηκαν τα ίδια, τα οποία κατοικούν και τα ίδια μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα, διαθέτουν απολυτήρια πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα και έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους. Έτσι τηρείται όσο το δυνατόν περισσότερο η προϋπόθεση του γνησίου δεσμού του αλλοδαπού προς το ελληνικό εθνικό κράτος που θέτει η ελληνική νομοθεσία σχετικά με την απόδοση ελληνικής ιθαγένειας σε αλλοδαπούς.
Σε περιπτώσεις ενηλίκων αιτουμένων την ελληνική ιθαγένεια θεωρούμε ότι αυτή θα μπορούσε να δοθεί σε άτομα κατέχοντα απολυτήριο Δημοτικού, Γυμνασίου-Λυκείου καθώς επίσης και τίτλο σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από ελληνικό ΑΕΙ ή ΤΕΙ προερχόμενα από γονείς διαμένοντες αμφότεροι νομίμως τουλάχιστον δέκα έτη στην Ελλάδα. Θεωρούμε δε, κατά το πρότυπο πληθώρας Ευρωπαϊκών χωρών και των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, απαραίτητη προϋπόθεση για την απόκτηση ελληνικής ιθαγένειας σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η ορκωμοσία, με την οποία ο υποψήφιος Έλληνας υπήκοος υπόσχεται ότι θα σέβεται τους νόμους και το δημοκρατικό πολίτευμά της και πάντοτε θα λαμβάνει θέση υπέρ των συμφερόντων της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένης και της περίπτωσης αναγκαστικής στράτευσής του προς άμυνα της χώρας έναντι οποιουδήποτε άλλου κράτους.
Οποιαδήποτε συμπεριφορά εναντίον των συμφερόντων της Ελλάδας και του λαού της εκ μέρους ατόμων αλλοδαπής καταγωγής που απέκτησαν την ελληνική ιθαγένεια μπορεί να οδηγήσει σε ανάκληση της ιθαγένειας, όπως συμβαίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Κατά το πρότυπο του συστήματος της ίδιας χώρας, επίσης, εισηγούμαστε την διεξαγωγή προφορικής εξέτασης ή συνέντευξης σχετικά με την Ελληνική ιστορία, τον πολιτισμό και το Σύνταγμα για όσους αιτούνται την ελληνική ιθαγένεια και πληρούν τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις.
ΥΠΟΓΡΑΦΕΣ
Σταύρος Α. Αναγνωστόπουλος, Ομότιμος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πατρών, ΕΛΛΑΣ.
Αντώνιος Ανδρεάτος, Καθηγητής, Σχολή Ικάρων, ΕΛΛΑΣ.
Ιωάννης Αργυρόπουλος, PhD, Διευθυντικό στέλεχος, AT&T Labs, ΗΠΑ.
Βασιλική Αρωνιάδου, Ph.D., Research Associate Professor, Bethesda, Maryland, USA.
Παναγιώτης Γιαννόπουλος, Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πατρών, ΕΛΛΑΣ
Νίνα Γκατζούλη, Καθηγήτρια, University of New Hampshire, ΗΠΑ.
Πέτρος Ιωάννου, Καθηγητής, University of Southern California, ΗΠΑ.
Thomais Kakouli-Duarte, PhD, Lecturer, Institute of Technology Carlow, ΙΡΛΑΝΔΙΑ.
Λεωνίδας Κουμάκης, Νομικός, συγγραφέας, ΕΛΛΑΣ.
Ηλίας Κουρούμαλης, Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Κρήτης, ΕΛΛΑΣ.
Γεώργιος Κυριακού, Καθηγητής, Δ.Π.Θ., ΕΛΛΑΣ.
Nicholaos L. Moraitis, Ph.D., University of California, ΗΠΑ.
Ναούμ Μπακάλης, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, ΕΛΛΑΣ.
Γιώργος Μπαλόγλου, τ. Αν. καθηγητής, Πολιτειακό Πανεπιστήμιο Νέας Υόρκης, ΕΛΛΑΣ.
George C. Blytas, PhD, University of Wisconsin, HΠA.
Ιωάννης Μπουγάς, PhD, Montreal, ΚΑΝΑΔΑΣ.
Μαρία Νεγρεπόντη-Δελιβάνη, Πρ. Πρύτανης και Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, ΕΛΛΑΣ.
Γρηγόριος Παπαγιάννης, Dr. Phil., Αν. Καθηγητής, Δ.Π.Θ., ΕΛΛΑΣ.
Στέφανος Παπακώστας, τ. Καθηγητής Deree College, University of Indianapolis, ΕΛΛΑΣ.
Γιώργος Παύλος, Αν. Καθηγητής, Δ.Π.Θ., ΕΛΛΑΣ.
Ευάγγελος Ρήγος, Mariner Master, BBA, Pace University NY, ΕΛΛΑΣ.
Βιργινία Σιζιόπικου, Αν. Καθηγήτρια, University of Alabama at Birmingham, ΗΠΑ.
Παναγιώτης Γ. Στεργιανόπουλος, Καθηγητής (Ret.), Connecticut State University, ΗΠΑ.
Georgia Triantafillou, Professor, Temple University, ΗΠΑ.
Μαρία Υψηλάντη, Επίκουρος Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Κύπρου, ΚΥΠΡΟΣ.
Νικόλαος Φυτρολάκης, Ομότιμος Καθηγητής Ε.Μ.Π., ΕΛΛΑΣ.
Για το πολύ σημαντικό και σοβαρό αυτό θέμα, δεκάδες Καθηγητές Πανεπιστημίων – και όχι μόνο, απέστειλαν ένα τεκμηριωμένο υπόμνημα προς τα μέλη της επιτροπής, εφιστώντας την προσοχή τους στις προϋποθέσεις χορήγησης Ελληνικής ιθαγένειας σε αλλοδαπούς.
Το κείμενο του υπομνήματος αφορά πλέον και τους βουλευτές όλων των κομμάτων του Ελληνικού Κοινοβουλίου οι οποίοι θα κληθούν να λάβουν θέση κατά την συζήτηση της Ολομέλειας και να αποφασίσουν.
Το κείμενο του υπομνήματος, με τον πλήρη κατάλογο των υπογραφών που το συνοδεύουν, έχει ως εξής:
ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ
Πληροφορηθήκαμε ότι συζητείται το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Μεταρρύθμισης με το οποίο ετοιμάζεται η τροποποίηση του κώδικα της ελληνικής ιθαγένειας και προτείνεται η χαλάρωση των κριτηρίων απόδοσης Ελληνικής ιθαγένειας. Καλούμε την Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής να λάβει υπ’ όψιν της ότι οι προτεινόμενοι από το νομοσχέδιο όροι για την απόδοση Ελληνικής ιθαγένειας είναι πολύ χαλαροί σε σχέση με τη νομοθεσία Ευρωπαϊκών και άλλων κρατών, και κανείς δεν υποχρεώνει την Ελλάδα να γίνει από τις πιο ελαστικές χώρες στους όρους που απαιτούνται για την απόκτηση ιθαγένειας. Δεν είναι προς το συμφέρον της μικρής μας χώρας να καταλήξει ‒ ειδικά τώρα που για οικονομικούς λόγους φεύγουν για το εξωτερικό όσοι Έλληνες μπορούν να το κάνουν ‒ να απαρτίζεται από πολίτες με διαφορετικό πολιτιστικό υπόβαθρο από εκείνο των Ελλήνων, οι οποίοι πολίτες ζουν κατ’ ανάγκη στη χώρα μας και όχι επειδή αισθάνονται ότι είναι η δική τους πατρίδα.
Οφείλετε να λάβετε υπ’ όψιν ότι στην απόφαση 60/2013 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας αναφέρεται ότι: «ελάχιστος όρος και όριο των σχετικών νομοθετικών ρυθμίσεων για την απονομή της ελληνικής ιθαγένειας είναι η ύπαρξη γνησίου δεσμού του αλλοδαπού προς το ελληνικό κράτος και την ελληνική κοινωνία, τα οποία δεν είναι οργανισμοί ασπόνδυλοι και δημιουργήματα εφήμερα αλλά παριστούν διαχρονική ενότητα με ορισμένο πολιτιστικό υπόβαθρο, κοινότητα με σχετικώς σταθερά ήθη και έθιμα, κοινή γλώσσα με μακρά παράδοση, στοιχεία τα οποία μεταβιβάζονται από γενεά σε γενεά με την βοήθεια μικρότερων κοινωνικών μονάδων (οικογένεια) και οργανωμένων κρατικών μονάδων (εκπαίδευση).
Συνεπεία των ανωτέρω παραδοχών, πρέπει να γίνει δεκτό ότι ο νομοθέτης, κατά τον καθορισμό των προϋποθέσεων αποκτήσεως της ελληνικής ιθαγενείας από αλλοδαπούς, δύναται μεν, κατ’ απόκλιση από την βασική αρχή του δικαίου της καταγωγής (ius sanguinis) ως αυτόματου τρόπου κτήσεως της ελληνικής ιθαγένειας, να προβλέψει τρόπους κτήσεως της ιθαγενείας βάσει της αρχής του δικαίου του εδάφους (jus soli) και περαιτέρω, να θεσπίζει για τις περιπτώσεις αυτές και τυπικά κριτήρια, όπως είναι η νόμιμη παραμονή στην χώρα και η διάρκεια αυτής, αλλά θα πρέπει να τα συνδυάζει και με ουσιαστικά κριτήρια, ούτως ώστε να τεκμηριώνεται ο γνήσιος δεσμός του αλλοδαπού προς την ελληνική κοινωνία, δηλαδή η ενσωμάτωσή του σε αυτήν υπό την ανωτέρω εκτεθείσα έννοια».
Θεωρούμε ότι η ύπαρξη ενός Έλληνα γονέως αποτελεί ικανή προϋπόθεση για απόκτηση ελληνικής ιθαγένειας από τα τέκνα. Σε περίπτωση τέκνων δύο αλλοδαπών γονέων, θεωρούμε ότι απόκτηση ελληνικής ιθαγένειας μπορεί να αποδοθεί μόνο σε τέκνα αλλοδαπών γονέων αμφοτέρων μονίμως και νομίμως επί δεκαετία κατοικούντων στην Ελλάδα, διάστημα μέσα στο οποίο γεννήθηκαν τα ίδια, τα οποία κατοικούν και τα ίδια μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα, διαθέτουν απολυτήρια πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα και έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους. Έτσι τηρείται όσο το δυνατόν περισσότερο η προϋπόθεση του γνησίου δεσμού του αλλοδαπού προς το ελληνικό εθνικό κράτος που θέτει η ελληνική νομοθεσία σχετικά με την απόδοση ελληνικής ιθαγένειας σε αλλοδαπούς.
Σε περιπτώσεις ενηλίκων αιτουμένων την ελληνική ιθαγένεια θεωρούμε ότι αυτή θα μπορούσε να δοθεί σε άτομα κατέχοντα απολυτήριο Δημοτικού, Γυμνασίου-Λυκείου καθώς επίσης και τίτλο σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από ελληνικό ΑΕΙ ή ΤΕΙ προερχόμενα από γονείς διαμένοντες αμφότεροι νομίμως τουλάχιστον δέκα έτη στην Ελλάδα. Θεωρούμε δε, κατά το πρότυπο πληθώρας Ευρωπαϊκών χωρών και των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, απαραίτητη προϋπόθεση για την απόκτηση ελληνικής ιθαγένειας σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η ορκωμοσία, με την οποία ο υποψήφιος Έλληνας υπήκοος υπόσχεται ότι θα σέβεται τους νόμους και το δημοκρατικό πολίτευμά της και πάντοτε θα λαμβάνει θέση υπέρ των συμφερόντων της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένης και της περίπτωσης αναγκαστικής στράτευσής του προς άμυνα της χώρας έναντι οποιουδήποτε άλλου κράτους.
Οποιαδήποτε συμπεριφορά εναντίον των συμφερόντων της Ελλάδας και του λαού της εκ μέρους ατόμων αλλοδαπής καταγωγής που απέκτησαν την ελληνική ιθαγένεια μπορεί να οδηγήσει σε ανάκληση της ιθαγένειας, όπως συμβαίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Κατά το πρότυπο του συστήματος της ίδιας χώρας, επίσης, εισηγούμαστε την διεξαγωγή προφορικής εξέτασης ή συνέντευξης σχετικά με την Ελληνική ιστορία, τον πολιτισμό και το Σύνταγμα για όσους αιτούνται την ελληνική ιθαγένεια και πληρούν τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις.
ΥΠΟΓΡΑΦΕΣ
Σταύρος Α. Αναγνωστόπουλος, Ομότιμος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πατρών, ΕΛΛΑΣ.
Αντώνιος Ανδρεάτος, Καθηγητής, Σχολή Ικάρων, ΕΛΛΑΣ.
Ιωάννης Αργυρόπουλος, PhD, Διευθυντικό στέλεχος, AT&T Labs, ΗΠΑ.
Βασιλική Αρωνιάδου, Ph.D., Research Associate Professor, Bethesda, Maryland, USA.
Παναγιώτης Γιαννόπουλος, Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πατρών, ΕΛΛΑΣ
Νίνα Γκατζούλη, Καθηγήτρια, University of New Hampshire, ΗΠΑ.
Πέτρος Ιωάννου, Καθηγητής, University of Southern California, ΗΠΑ.
Thomais Kakouli-Duarte, PhD, Lecturer, Institute of Technology Carlow, ΙΡΛΑΝΔΙΑ.
Λεωνίδας Κουμάκης, Νομικός, συγγραφέας, ΕΛΛΑΣ.
Ηλίας Κουρούμαλης, Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Κρήτης, ΕΛΛΑΣ.
Γεώργιος Κυριακού, Καθηγητής, Δ.Π.Θ., ΕΛΛΑΣ.
Nicholaos L. Moraitis, Ph.D., University of California, ΗΠΑ.
Ναούμ Μπακάλης, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, ΕΛΛΑΣ.
Γιώργος Μπαλόγλου, τ. Αν. καθηγητής, Πολιτειακό Πανεπιστήμιο Νέας Υόρκης, ΕΛΛΑΣ.
George C. Blytas, PhD, University of Wisconsin, HΠA.
Ιωάννης Μπουγάς, PhD, Montreal, ΚΑΝΑΔΑΣ.
Μαρία Νεγρεπόντη-Δελιβάνη, Πρ. Πρύτανης και Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, ΕΛΛΑΣ.
Γρηγόριος Παπαγιάννης, Dr. Phil., Αν. Καθηγητής, Δ.Π.Θ., ΕΛΛΑΣ.
Στέφανος Παπακώστας, τ. Καθηγητής Deree College, University of Indianapolis, ΕΛΛΑΣ.
Γιώργος Παύλος, Αν. Καθηγητής, Δ.Π.Θ., ΕΛΛΑΣ.
Ευάγγελος Ρήγος, Mariner Master, BBA, Pace University NY, ΕΛΛΑΣ.
Βιργινία Σιζιόπικου, Αν. Καθηγήτρια, University of Alabama at Birmingham, ΗΠΑ.
Παναγιώτης Γ. Στεργιανόπουλος, Καθηγητής (Ret.), Connecticut State University, ΗΠΑ.
Georgia Triantafillou, Professor, Temple University, ΗΠΑ.
Μαρία Υψηλάντη, Επίκουρος Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Κύπρου, ΚΥΠΡΟΣ.
Νικόλαος Φυτρολάκης, Ομότιμος Καθηγητής Ε.Μ.Π., ΕΛΛΑΣ.
