Το απόλυτο στρατηγικό αδιέξοδο του ΣΥΡΙΖΑ

Του Γιάννη Νικολή

Είναι πολλοί αυτοί που διατυπώνουν απόψεις ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα φύγει δύσκολα. Οι κομμουνιστές δύσκολα φεύγουν από την
εξουσία, αυτό τουλάχιστον έδειξε και δείχνει η πρόσφατη ιστορία. Πιθανόν και ο περίφημος ΣΥΡΙΖΑ του μεταστάντος ΠΑΣΟΚ να φύγει δύσκολα… Όμως το κυρίως πρόβλημά του ΣΥΡΙΖΑ στο οποίο ελάχιστοι αναφέρονται είναι η στρατηγική του στόχευση, η οντολογία του θα έλεγα, ο λόγος της ύπαρξής του.

Στο προοίμιο του καταστατικού του, το οποίο υποθέτω ελάχιστοι διάβασαν, αναφέρεται επί λέξει: 

"Ο αγώνας για  την ανατροπή της κοινωνικής καταστροφής που συντελείται στην πατρίδα μας, για την αναστροφή της πορείας σε ριζικά αντίθετη κατεύθυνση με την ανάπτυξη του λαϊκού κινήματος και τη συγκρότηση κυβέρνησης κοινωνικής σωτηρίας και αριστερής διεξόδου, συνδέεται με την προοπτική του σοσιαλισμού, που αποτελεί το στρατηγικό στόχο του ΣΥΡΙΖΑ.
Για εμάς ο σοσιαλισμός είναι μορφή οργάνωσης της κοινωνίας που βασίζεται στην κοινωνική ιδιοκτησία και διαχείριση των παραγωγικών μέσων." (σελ. 7-8)

Οι διατυπώσεις αυτού του τύπου δεν είναι χωρίς σημασία, αντίθετα έχουν συχνά τεράστια σημασία. Η διεκδίκηση του ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ δηλαδή η ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ είναι ένας στόχος που για όσους τον αποδέχονται δίνει αίσθημα πολιτικής ταυτότητας και σκοπού κυρίως όμως  ΔΙΝΕΙ ΝΟΗΜΑ και ΗΘΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ σ’ όσους συμμετέχουν και στηρίζουν πολιτικά σχήματα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ.  Ο στόχος βέβαια είναι μακρινός, αλλά  όσο μακρινός και να είναι καλούνται να προχωρήσουν προς τα κει εφόσον είναι στην κυβέρνηση. Να δώσουν δείγματα γραφής ότι προσπαθούν για την εγκαθίδρυση του ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ.

Και εδώ ακριβώς βρίσκεται το τεράστιο πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ. Διότι κανείς μέχρι τώρα δεν είδε μια κίνηση ένα μέτρο ένα νόμο για την "ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΜΑΖΩΝ". Δηλαδή για την ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ στους ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ  και διάφορα άλλα αυτού του τύπου που ιστορικά έχουν αποτύχει παταγωδώς. Οπότε τι απομένει από τον ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ; Σχεδόν τίποτα, εκτός ίσως από το "κοινωνικό κράτος", τη μη αποκρατικοποίηση οργανισμών (ενώ αναγκάζεται να κάνει αποκρατικοποιήσεις), τη διατήρηση των συντάξεων (ενώ τις μειώνει) και την τεράστια αύξηση σε κάθε είδους φορολογία για την ανακούφιση των "εργαζομένων" και των "αδυνάτων".

Με αυτόν τον τρόπο βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση κοντά στη Σοσιαλδημοκρατία αλλά και τους κάθε είδους κρατιστές (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ κ.α.), οι οποίοι φυσικά  δεν ενδιαφέρονται για κανένα σοσιαλισμό. Το ενδιαφέρον τους ήταν και είναι η συντήρηση ενός μεγάλου κράτους το οποίο διαφεντεύει μια μεγάλη νομενκλατούρα, διαφόρων επιπέδων ως προς τα αξιώματα και τις απολαβές. Μεγαλώνοντας υπερβολικά αυτή την νομενκλατούρα την κατέστησαν πλειοψηφική στην κοινωνία και ως εκ τούτου νομιμοποίησαν την εξουσία τους και νομιμοποιούν τώρα την εξουσία του ΣΥΡΙΖΑ … Ο ΛΑΟΣ ΜΙΛΗΣΕ και ΜΙΛΑΕΙ ΠΑΕΙ ΚΑΙ ΤΕΛΕΙΩΣΕ…

Και θα πει κάποιος, Ε, και ΛΟΙΠΟΝ; πάνω κάτω αυτά είναι γνωστά. Υπάρχει όμως ένα καλά κρυμμένο σημείο εδώ το οποίο έχει τεράστια, ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΗ, σημασία για τον  ΣΥΡΙΖΑ. Και το σημείο αυτό είναι η απώλεια της  ψυχής του, η απώλεια των στοχεύσεων ύπαρξης του, που εφόσον συντελείται οδηγεί στην κυνική εξαχρείωση. 

Είναι άλλο πράγμα ΔΙΕΚΔΙΚΩ ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ ΜΕ ΣΤΟΧΟ τον ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ και άλλο πράγμα ΕΧΩ ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ και δρω με το βλέποντας και κάνοντας, ως ένα συμβατικό αστικό κόμμα, χωρίς να δίνω δεκάρα για τον ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ. Η "αναστολή" της ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗΣ ΤΟΥ ΟΡΑΜΑΤΟΣ, το ΞΕΧΑΣΜΑ του (κανείς δεν μιλάει για Σοσιαλισμούς και τα τοιαύτα) ή και  η ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ και εμβύθιση στη διαχείριση ενός μεγάλου σπάταλου αντιπαραγωγικού κράτους έχει αλυσιδωτές επιδράσεις στα στελέχη, στα μέλη του και σε όσους τον στήριξαν στην πορεία του προς την εξουσία.

Όταν χάνω τον στόχο μου, το όραμα τα ιδανικά μου, χάνω, σταδιακά, την "ψυχή μου" και μετατρέπομαι σιγά σιγά σε ένα εξαχρειωμένο κυνικό, ο οποίος δεν έχει παρά μόνο τη διαχείριση της εξουσίας. Μπορεί να απορρέουν διάφορες τιμές από τα αξιώματα αλλά αν δεν έχω αξίες και ιδανικά μετατρέπομαι σε ένα κυνικό διαχειριστή που θα επαναλάβει αυτά που έκαναν και οι άλλοι…

Θεωρώ ότι βρισκόμαστε σ’ αυτό το σημείο. Στο σημείο δηλαδή όπου η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ με το ΜΕΤΑΣΤΑΝ ΠΑΣΟΚ απεμπολεί κάθε ιδανικό-όραμα για την κοινωνία και μετατρέπεται σε ένα κυνικό διαχειριστή μιας απόλυτα δύσκολης οικονομικής κατάστασης. Η απεμπόληση όμως κάθε οράματος και ιδανικού από-ΗΘΙΚΟΠΟΙΕΙ-ΕΞΑΧΡΕΙΩΝΕΙ την εξουσία τους και τους μετατρέπει σε κυνικούς διαχειριστές όμοιους ή και χειρότερους με τους προηγούμενους….

Από την άλλη μεριά ο αντιπολιτευτικός λόγος των προηγούμενων κρατιστών δεν έχει και πολλά να πει. Ουσιαστικά είναι ένας νερόβραστος λόγος που επικεντρώνεται σε περιφερειακά θέματα όπως η φορολογία, οι εισφορές, η διαφθρορά κ.α. Τα θέματα αυτά δεν είναι ασήμαντα αλλά αποφεύγουν να θίξουν το μείζον. Και το μείζον είναι το ΟΡΑΜΑ που προτείνουν στην κοινωνία. Πώς την φαντάζονται, τι αξίες και ποια πρότυπα-ιδανικά προτείνουν που  φυσικά θα επηρεάζουν τις αντιλήψεις και την πρακτική των πολιτών;

Τα παραπάνω ενδεχομένως να θεωρηθούν λεπτομέρειες αλλά είναι ο άδηλος-κρυφός πυρήνας του προβλήματος. Δηλαδή ποιες αξίες-ιδανικά και πρότυπα προτείνει η ΝΔ του σήμερα για την Ελλάδα και τους Έλληνες πολίτες. Και αντίστοιχα τι προτείνει ως αξίες-ιδανικά και πρότυπα το ΠΑΣΟΚ (μεταστάν και μη), το Ποτάμι και το κάθε μικρό ή μεγάλο κόμμα. Σε τελευταία ανάλυση ποια "ΗΘΙΚΗ" πρόταση; ποια αντίληψη περί του αγαθού εισηγείται;

Η μέχρι τώρα πορεία των κομμάτων εξουσίας είναι γνωστή. Πρότειναν και εφάρμοσαν μια τεράστια διόγκωση του κράτους δημιουργώντας μια τεράστια κρατικοδίαιτη πλειοψηφούσα νομενκλατούρα. Ταυτόχρονα διευκόλυναν την διαπλεκόμενη επιχειρηματικότητα και επιτέθηκαν και καταλήστευσαν τους πραγματικά εργαζόμενους και την επιχειρηματικότητα που δεν έκανε δουλειές και δεν περίμενε τίποτα από το κράτος. 

Στα λόγια και εντελώς υποκριτικά μιλούσαν για κοινωνικό κράτος, για επανίδρυση του, για αξιοκρατία και άλλα φαιδρά. Ενώ την ίδια στιγμή  παρείχε προνόμια και προσόδους (διαφόρων επιπέδων και μεγεθών) στα δικά της παιδιά, της νομενκλατούρας δηλαδή. 

Και το ερώτημα που προκύπτει είναι: Απορρίπτουν αυτή την πρακτική; είναι προσανατολισμένοι να προτείνουν κάτι πράγματι διαφορετικό; Είναι δηλαδή ικανοί να προβάλλουν το ΟΡΑΜΑ ενός μικρού και λιτού κράτους που δεν καθοδηγεί τους πολίτες αλλά που διασφαλίζει την ελευθερία να επιχειρούν αυτά που ίδιοι αξιολογούν ως σημαντικά; Ή είναι και πάλι προσανατολισμένοι στο να καθοδηγήσουν το κράτος και τους πολίτες και να επιτεθούν ληστεύοντας τους πραγματικά εργαζόμενους για να τους τα πάρουν και να τα δώσουν στην νομενκλατούρα….

Όσο είναι προσανατολισμένοι προς το ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟ ΟΡΑΜΑ του μικρού και λιτού κράτους τόσο ο λόγος τους θα είναι νευρώδης, ουσιαστικός, οξύς και με την προοπτική υπέρβασης της κρίσης ολοζώντανη. Όσο αντίθετα είναι προσανατολισμένοι προς ένα πιο κρυμμένο κρατισμό τόσο ο λόγος τους είναι άνευρος, χωρίς ουσία και οξύτητα και ασθενικής πειθούς ενταφιάζοντας την προοπτική της πατρίδας και των πολιτών να βγουν από την κρίση.

Για τον νέο αρχηγό της ΝΔ υπάρχουν τεράστιες προσδοκίες, χωρίς όμως και να υπάρχουν σαφή δείγματα γραφής….Ίδωμεν…   

* O κ. Γιάννης Νικολής είναι Ψυχίατρος, Ψυχαναλυτής Ομάδας, Διδάκτωρ Ψυχιατρικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και ιδρυτής της Λέσχης Φιλελεύθερου Προβληματισμού στη Θεσσαλονίκη 

.capital.gr