Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια ως «όχημα εκκαθάρισης» των δημόσιων..

Eίναι γνωστό ότι το υπουργείο Παιδείας έχει δρομολογήσει, εδώ και αρκετό καιρό, το Σχέδιο Νόμου «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο», το οποίο περιλαμβάνει διατάξεις για τα «Μη Κρατικά Πανεπιστήμια» και τα δημόσια ΑΕΙ. Παράλληλα, μέσα στο 2024, θα προχωρήσει στην «αναδιάταξη» του χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (με τη μέθοδο της «λιποαναρρόφησης»), κοντολογίς της δραστικής μείωσης τμημάτων και σχολών, αλλά και της αλλαγής του περιεχομένου και της κατεύθυνσής τους...


Είναι φανερό: τα βαφτίσια των ιδιωτικών πανεπιστημίων σε «μη κερδοσκοπικά» για να παραβιαστεί με μεγαλύτερη «ασφάλεια» το άρθρο 16, συνδέεται με ένα νήμα και με αλλαγές στο dna των δημοσίων Πανεπιστημίων.


Το «νέο τοπίο» της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης που σχεδιάζεται, διαμορφώνει έναν «ενιαίο χώρο ανώτατης εκπαίδευσης», με ακόμα πιο ανισότιμη πρόσβαση, η οποία θα κρίνεται άμεσα από την οικονομική δυνατότητα κάθε οικογένειας.


Θυμίζουμε ότι η πρώτη μεθόδευση του υπουργείου Παιδείας, που αφορούσε στη μείωση του αριθμού των εισακτέων, με λαιμητόμο τη λεγόμενη ελάχιστη βάση εισαγωγής, «εργαλείο» που «κατασκεύασε» μέχρι τώρα 38.000 αποκλεισμένους και αντίστοιχες κενές θέσεις στα Πανεπιστήμια. Η δεύτερη μεθόδευση αφορά στην καταδίκη της βιωσιμότητας πολλών περιφερειακών (και όχι μόνον) πανεπιστημιακών τμημάτων, με στόχο τη συρρίκνωση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και την αλλαγή του προσανατολισμού της.


Ήδη, το ΥΠΑΙΘΑ, επιδέξια και αθόρυβα, με τη βοήθεια του τακτοποιημένου λόγου μιας νέας (;) μεταρρυθμιστικής σταυροφορίας, όπου σκόπιμα έχει υποκατασταθεί η αναζήτηση των αιτιών από τη διαπίστωση των αποτελεσμάτων, οδηγεί τον προβληματισμό της κοινής γνώμης να μοιάζει με τη θεωρία του πεπρωμένου στη θρησκευτική σκέψη, όπου οι άνθρωποι αναφωνούν «είναι θέλημα θεού» για να εξηγήσουν ή να δικαιολογήσουν μια ορισμένη εξέλιξη των πραγμάτων: Όσα τμήματα δεν έχουν «φοιτητές-πελάτες» πρέπει να κλείσουν ή να αναμορφωθούν.


Έτσι, το ΥΠΑΙΘΑ νομιμοποιημένα θα σύρει τα «κενά» τμήματα στον «ανακριτικό» φακό της Εθνικής Αρχής για την Ανώτατη Εκπαίδευση (ΕΘΑΑΕ), η οποία, σαν έτοιμη από καιρό, αναμένεται να εισηγηθεί μείωση των πανεπιστημιακών τμημάτων της χώρας.


Η «αναδιάρθρωση» made by Πιερρακάκης, εκτός από λουκέτα και συγχωνεύσεις, σημαίνει και δημιουργία τμημάτων δυο ταχυτήτων. Να τι προβλέπει το Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής 2021: «Στο πλαίσιο διασύνδεσης με την αγορά εργασίας, δημιουργούνται προγράμματα σπουδών τριετούς διάρκειας, με προσανατολισμό στις εφαρμογές των επιστημών και της τεχνολογίας και στην ενίσχυση του θεσμού της πρακτικής άσκησης».


Αλλάζουν τα ανεμολόγια και οι ορίζοντες


Αν όμως η συρρίκνωση της Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης και η δημιουργία σχολών διαφορετικών ταχυτήτων είναι η μια έγνοια του ΥΠΑΙΘΑ, η άλλη είναι η «αναμόρφωση» των Πανεπιστημιακών σπουδών


Η κατεύθυνση είναι η εξής: Από νομικής πλευράς, τα Πανεπιστήμια παραμένουν δημόσια. Ωστόσο οι αποφάσεις για το τι διδάσκεται, πότε διδάσκεται, το περιεχόμενο των πτυχίων, την έρευνα κ.λπ. λαμβάνονται στο πλαίσιο της ζήτησης και της προσφοράς, οι οποίες μετριούνται στη βάση των λογιστικών μονάδων που συνδέονται με το σύστημα αξιολόγησης.


Ακριβώς με όχημα τον μηχανισμό της λεγόμενης αξιολόγησης και βάσει αυτής δια της στοχευμένης χρηματοδότησής τους, τα Πανεπιστήμια εκβιάζονται να δημιουργήσουν πεδία ζήτησης των «υπηρεσιών» τους, εργαλειοποιώντας πλήρως τη διδασκαλία και την έρευνα. Να προωθήσουν τις «πωλήσεις» των υπηρεσιών αυτών, υποτασσόμενα στις εκάστοτε εκτιμήσεις για τις ανάγκες της αγοράς, να μετατοπίσουν τη μέριμνα των προγραμμάτων σπουδών προς τις απαιτήσεις της κατάρτισης και πολύ σύντομα να ορίσουν δίδακτρα.


Το επόμενο χρονικό διάστημα, με σημαία τις εύηχες λέξεις και φράσεις «αξιολόγηση - κοινωνική λογοδοσία», «αυτοτέλεια - αυτονομία», «σύνδεση με την οικονομία και την κοινωνία», η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, πιστή στη συνταγή Μακιαβέλι (όλα τα χτυπήματα μαζί για να ζαλιστεί ο αντίπαλος) είναι έτοιμη ολοκληρώσει το νέο της στόχο...


Από την απορρύθμιση στη μετάλλαξη


Μιλάμε για «πριόνισμα των ριζών» των υπολειμμάτων του δημόσιου Πανεπιστηµίου, που γίνεται αθόρυβα πολλά χρόνια τώρα και πριµοδοτεί το Πανεπιστήμιο της υποχρηματοδότησης, της ιδιωτικοποίησης, της επιχειρηµατικότητας, της έντασης των ταξικών φραγμών και των διδάκτρων.


Στο πλαίσιο αυτό, η ιδιωτικοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, εκτός από τη ύπαρξη ιδιωτικών Πανεπιστημίων, περιλαμβάνει και την «επιχειρηματοποίηση» του δημόσιου Πανεπιστημίου, το οποίο, σύμφωνα µε την κυρίαρχη ανάγνωση, προκειμένου να επιβιώσει στις νέες ανταγωνιστικές συνθήκες, θα πρέπει να λειτουργήσει µε όρους ιδιωτικής επιχείρησης, διαφορετικά θα αντιμετωπίσει πρόβλημα επιβίωσης.


Ο πυρήνας των αλλαγών


Καθώς γνωρίζουμε πολύ καλά ότι δεν έχει καμιά σημασία τι λέει το υπουργείο Παιδείας, αλλά τι εννοεί, ας δούμε τον πυρήνα των αλλαγών που επιδιώκονται:


Ένα μεγάλο τμήμα σχολών και τμημάτων θα συγχωνευτούν, άλλα θα υποβιβαστούν, άλλα θα καταργηθούν, ενώ όσα μείνουν, σε τίποτε δε θα θυμίζουν την τριτοβάθμια εκπαίδευση που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.
Τα Πανεπιστήμια καλούνται ευθέως να «βγάλουν το ψωμί τους» μόνα τους. Το υπουργείο Παιδείας εξαναγκάζει τα τριτοβάθμια ιδρύματα να υιοθετήσουν τη συμπεριφορά ιδιωτικής επιχείρησης για να βρουν νέους πόρους, κρατώντας από τη μια τον δίσκο του εράνου και από την άλλη το λιβανιστήρι. Σύμφωνα με τα στρατηγικά και «επιχειρηματικά» σχέδια του υπουργείου Παιδείας, τα Πανεπιστήμια θα αναγκαστούν να στραφούν στην αγορά (ήδη γίνεται σε διάφορες μορφές), σε αναζήτηση νέων πηγών εσόδων (δίδακτρα, σύνδεση με επιχειρήσεις, μετατροπή σε επιχειρήσεις πώλησης υπηρεσιών).
Όσες διαψεύσεις κι αν κάνει το υπουργείο, μελλοντικά, αν ευοδωθούν οι παραπάνω σχεδιασμοί, το ελληνικό Πανεπιστήμιο θα επιβάλει δίδακτρα. Και αυτά τα δίδακτρα δε θα επιβληθούν τυπικά από «πάνω», κεντρικά, αλλά από την κάθε σχολή ξεχωριστά στο πλαίσιο της «αυτοτέλειας», της «σύνδεσης με την κοινωνία και την οικονομία», της αλλαγής «χρηματοδοτικής κουλτούρας», της «απελευθέρωσης από τα δεσμά της δημόσιας χρηματοδότησης» και άλλων ζαχαρωμένων εκφράσεων, που κάθε λίγο και λιγάκι «ξεφουρνίζει» το υπουργικό επιτελείο του Αμαρουσίου. Ουσιαστικά και τυπικά, τα Πανεπιστήμια μετατρέπονται σε «επιχειρήσεις» με την πλήρη έννοια του όρου, οι οποίες για να επιβιώσουν κυνηγούν διεθνώς, ανταγωνιστικά και με όλα τα θεμιτά και αθέμιτα μέσα «φοιτητές-πελάτες». Κύριοι στόχοι τους είναι η μεγιστοποίηση του οικονομικού οφέλους, από την επίτευξη του οποίου και μόνο κρίνονται και οι διοικήσεις τους. Οι «πελάτες-φοιτητές» οφείλουν να χρηματοδοτούν οι ίδιοι τις σπουδές τους είτε από τους οικογενειακούς πόρους τους είτε δανειζόμενοι τα αναγκαία ποσά από τραπεζικά ή άλλα οικονομικά συγκροτήματα, τα οποία θα επενδύσουν επιλεκτικά στα διαφαινόμενα προσόντα τους, όπως ακριβώς επενδύουν και στις λεγόμενες καινοτόμες επιχειρήσεις.
Στις επιχειρούμενες αλλαγές περιλαμβάνεται και το τελικό συντριπτικό χτύπημα σε ό,τι είχε απομείνει από τους τρεις βασικούς πυλώνες του δημόσιου Πανεπιστημίου: το δωρεάν σύγγραμμα, η σίτιση και η στέγαση των φοιτητών. Η έκταση της φοιτητικής μέριμνας θα πάψει να προσδιορίζεται ενιαία για το σύνολο των ιδρυμάτων. Κάθε ίδρυμα θα αποφασίζει χωριστά και αναλόγως με τις οικονομικές δυνάμεις του για τις προϋποθέσεις παροχής δωρεάν σίτισης στους φοιτητές του. Τι σημαίνει αυτό; Πολύ σύντομα και στη βάση της αδυναμίας των Πανεπιστημίων να ανταπεξέλθουν σε δαπάνες αυτού του χαρακτήρα, θα εξαφανιστούν και τα τελευταία ίχνη τής δωρεάν σίτισης, στέγασης και διανομής των συγγραμμάτων.


Χρήστος Κάτσικας


efsyn.gr