Η μάχη Τσίπρα-Μέρκελ αφορά μια πολιτική απόφαση που ελήφθη πριν από δεκαετίες.
Η αρχή έγινε γύρω στο 1980 και μας έφερε στο σήμερα. Από τις… «παχιές αγελάδες» των εύκολων δανείων και της ευημερίας στο σημερινό αδιέξοδο... Το αμερικανικό Foreign Policy κάνει μια μικρή αναδρομή στις ευρωπαϊκή περιπέτεια της Ελλάδα εντός της ΕΟΚ, μέχρι τον Μάιο του 2015, σε άρθρο του με τίτλο «Πώς η Ελλάδα έπεσε στην παγίδα της Ευρωζώνης».
Η αρθρογράφος Ντέμπορα Σπαρ χρησιμοποιεί το παράδειγμα μιας τυπικής ελληνικής οικογένειας που είδε μέσα σε αυτά τα χρόνια να ανεβαίνει το βιοτικό επίπεδό της και ξαφνικά να βρίσκεται χρεοκοπημένη.
«Είναι εύκολο, εκ των υστέρων, να κατηγορήσεις τους Έλληνες για τον δανεισμό και τις δαπάνες τους που ήταν πολλές. Ωστόσο, η πηγή του θανάτου για την Ελλάδα πηγαίνει πιο πέρα από τη δική της κακή συμπεριφορά και την σκληρή λιτότητα που οι άλλοι Ευρωπαίοι της επιβάλλουν. Για να το θέσω ωμά, η Ελλάδα δεν έπρεπε από την πρώτη στιγμή να μπει στην ΕΕ, αλλά τώρα έχει παγιδευτεί», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Στις αρχές του 1990 η Ελλάδα δεν πληρούσε τα οικονομικά κριτήρια του Μάαστριχτ, ενώ το 1999, όταν «γεννήθηκε» η νομισματική ένωση, δεν ικανοποιούσε ούτε τότε κριτήρια, κι έτσι εντάχθηκε λίγο αργότερα.
Μια δεκαετία μετά, όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση, η Ελλάδα έτρεχε διψήφια δημοσιονομικά ελλείμματα και είχε συσσωρεύσει χρέη περίπου στο 130% του ΑΕΠ της.
«Δεν εξέτασε ποτέ τα βαθύτερα διαρθρωτικά προβλήματά της, η είσπραξη των φόρων ήταν πάντα προβληματική, ενώ πνίγηκε από τη γραφειοκρατία. Από τότε, η χώρα εξακολουθεί να μην έχει την πολιτική βούληση να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα», σημειώνει το άρθρο.
Για τους Ευρωπαίους, η δημιουργία της ήταν αποτέλεσμα των μνημών από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο – μια μορφή ονείρου και οράματος. Ο αρχιτέκτονάς της, Ζαν Μονέ, μιλούσε για συνένωση ευρωπαϊκών δυνάμεων που θα βρίσκονται σε συνεργασία με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ και να φέρει το πολιτικό όραμα της δημοκρατίας. Επιφανειακά, η ΕΕ φαινόταν να έχει προσφέρει στον εαυτό της μια μεγάλη επιτυχία. Αλλά όταν η οικονομική παλίρροια γύρισε, τα βραχώδη θεμέλια της νομισματικής ένωσης αποδείχθηκαν επικίνδυνα. Έτσι, όταν προέκυψε η οικονομική κρίση και το πρόβλημα με την Ελλάδα, η ανάπτυξη συνολικά επιβραδύνθηκε και το άγχος εξαπλώθηκε.
«Από οικονομικής άποψης, η Ελλάδα έχει μικρής σημασίας για την Ευρώπη. Ακόμη και αν χρεοκοπήσει συνολικά στο χρέος της, οι ζημίες των εταίρων δεν θα είναι πολύ μεγάλος. Πολιτικά, όμως, η χώρα παραμένει κλειδί για την ΕΕ και με την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ, απειλείται η νεοφιλελεύθερη συναίνεση στην ήπειρο. Αν δεν υπάρξει διέξοδος για την Ελλάδας, τότε δεν θα υπάρξει για κανέναν», αναφέρει το άρθρο και εξηγεί πως ο καταστατικός όρος της ΕΕ είναι η παραχώρηση της εθνικής κυριαρχίας (ή, έστω, μέρους της) από πλευράς των κρατών για τη δημιουργία μιας υπερεθνικής αρχής. Αυτό δημιούργησε ένα σχήμα δίχως διέξοδο. Και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι δεν υπάρχει κανένας κανόνας για την έξοδο μιας χώρας από την Ευρωζώνη. Η Ελλάδα για να το κάνει θα πρέπει να επιστρέψει ξανά στη δραχμή. Και όπως αναφέρει η Σπαρ, αν το κάνει τώρα, κάτω από την απειλή της εξόδου, τα αποτελέσματα θα είναι καταστροφικά.
«Ο αγώνας ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και την Τρόικα, καθώς και μεταξύ της Μέρκελ και του Τσίπρα, δεν είναι ούτε προσωπικός, ούτε για τις οντότητες τις οποίες υπηρετούν.
Πρόκειται για μια πολιτική απόφαση που ελήφθη πριν από δεκαετίες, για να εκτελέσει το όραμα μιας ενωμένης Ευρώπης που ποτέ δεν θα εξαρτάται από τις ιδιαιτερότητες των κρατών-μελών. Κάπως έτσι, όλοι για χρόνια, άπαντες, προσποιούνταν πως η Ελλάδα ήταν κάτι άλλο από αυτό που πραγματικά ήταν».
Η αρχή έγινε γύρω στο 1980 και μας έφερε στο σήμερα. Από τις… «παχιές αγελάδες» των εύκολων δανείων και της ευημερίας στο σημερινό αδιέξοδο... Το αμερικανικό Foreign Policy κάνει μια μικρή αναδρομή στις ευρωπαϊκή περιπέτεια της Ελλάδα εντός της ΕΟΚ, μέχρι τον Μάιο του 2015, σε άρθρο του με τίτλο «Πώς η Ελλάδα έπεσε στην παγίδα της Ευρωζώνης».
Η αρθρογράφος Ντέμπορα Σπαρ χρησιμοποιεί το παράδειγμα μιας τυπικής ελληνικής οικογένειας που είδε μέσα σε αυτά τα χρόνια να ανεβαίνει το βιοτικό επίπεδό της και ξαφνικά να βρίσκεται χρεοκοπημένη.
«Είναι εύκολο, εκ των υστέρων, να κατηγορήσεις τους Έλληνες για τον δανεισμό και τις δαπάνες τους που ήταν πολλές. Ωστόσο, η πηγή του θανάτου για την Ελλάδα πηγαίνει πιο πέρα από τη δική της κακή συμπεριφορά και την σκληρή λιτότητα που οι άλλοι Ευρωπαίοι της επιβάλλουν. Για να το θέσω ωμά, η Ελλάδα δεν έπρεπε από την πρώτη στιγμή να μπει στην ΕΕ, αλλά τώρα έχει παγιδευτεί», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Στις αρχές του 1990 η Ελλάδα δεν πληρούσε τα οικονομικά κριτήρια του Μάαστριχτ, ενώ το 1999, όταν «γεννήθηκε» η νομισματική ένωση, δεν ικανοποιούσε ούτε τότε κριτήρια, κι έτσι εντάχθηκε λίγο αργότερα.
Μια δεκαετία μετά, όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση, η Ελλάδα έτρεχε διψήφια δημοσιονομικά ελλείμματα και είχε συσσωρεύσει χρέη περίπου στο 130% του ΑΕΠ της.
«Δεν εξέτασε ποτέ τα βαθύτερα διαρθρωτικά προβλήματά της, η είσπραξη των φόρων ήταν πάντα προβληματική, ενώ πνίγηκε από τη γραφειοκρατία. Από τότε, η χώρα εξακολουθεί να μην έχει την πολιτική βούληση να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα», σημειώνει το άρθρο.
Για τους Ευρωπαίους, η δημιουργία της ήταν αποτέλεσμα των μνημών από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο – μια μορφή ονείρου και οράματος. Ο αρχιτέκτονάς της, Ζαν Μονέ, μιλούσε για συνένωση ευρωπαϊκών δυνάμεων που θα βρίσκονται σε συνεργασία με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ και να φέρει το πολιτικό όραμα της δημοκρατίας. Επιφανειακά, η ΕΕ φαινόταν να έχει προσφέρει στον εαυτό της μια μεγάλη επιτυχία. Αλλά όταν η οικονομική παλίρροια γύρισε, τα βραχώδη θεμέλια της νομισματικής ένωσης αποδείχθηκαν επικίνδυνα. Έτσι, όταν προέκυψε η οικονομική κρίση και το πρόβλημα με την Ελλάδα, η ανάπτυξη συνολικά επιβραδύνθηκε και το άγχος εξαπλώθηκε.
«Από οικονομικής άποψης, η Ελλάδα έχει μικρής σημασίας για την Ευρώπη. Ακόμη και αν χρεοκοπήσει συνολικά στο χρέος της, οι ζημίες των εταίρων δεν θα είναι πολύ μεγάλος. Πολιτικά, όμως, η χώρα παραμένει κλειδί για την ΕΕ και με την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ, απειλείται η νεοφιλελεύθερη συναίνεση στην ήπειρο. Αν δεν υπάρξει διέξοδος για την Ελλάδας, τότε δεν θα υπάρξει για κανέναν», αναφέρει το άρθρο και εξηγεί πως ο καταστατικός όρος της ΕΕ είναι η παραχώρηση της εθνικής κυριαρχίας (ή, έστω, μέρους της) από πλευράς των κρατών για τη δημιουργία μιας υπερεθνικής αρχής. Αυτό δημιούργησε ένα σχήμα δίχως διέξοδο. Και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι δεν υπάρχει κανένας κανόνας για την έξοδο μιας χώρας από την Ευρωζώνη. Η Ελλάδα για να το κάνει θα πρέπει να επιστρέψει ξανά στη δραχμή. Και όπως αναφέρει η Σπαρ, αν το κάνει τώρα, κάτω από την απειλή της εξόδου, τα αποτελέσματα θα είναι καταστροφικά.
«Ο αγώνας ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και την Τρόικα, καθώς και μεταξύ της Μέρκελ και του Τσίπρα, δεν είναι ούτε προσωπικός, ούτε για τις οντότητες τις οποίες υπηρετούν.
Πρόκειται για μια πολιτική απόφαση που ελήφθη πριν από δεκαετίες, για να εκτελέσει το όραμα μιας ενωμένης Ευρώπης που ποτέ δεν θα εξαρτάται από τις ιδιαιτερότητες των κρατών-μελών. Κάπως έτσι, όλοι για χρόνια, άπαντες, προσποιούνταν πως η Ελλάδα ήταν κάτι άλλο από αυτό που πραγματικά ήταν».